solar-atta-chakki-yojana-2025-free-chakki-for-rural-women-business-subsidy-online-form;भारत सरकारच्या अनेक योजना ग्रामीण महिलांना आर्थिकदृष्ट्या मजबूत करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावत आहेत. अशाच एका क्रांतिकारी उपक्रमांत सोलर आटा चक्की योजना समोर आली आहे, जी ग्रामीण भागातील महिलांना सौर ऊर्जातून चालणारी आटा चक्की मोफत उपलब्ध करून देते. ही योजना विशेषतः उत्तर प्रदेश, मध्य प्रदेश आणि राजस्थानसारख्या राज्यांमध्ये पायलट प्रोजेक्ट म्हणून सुरू झाली असून, २०२५ पर्यंत देशभर एक लाखांहून अधिक महिलांना लाभ देण्याचे लक्ष्य आहे. सौर ऊर्जा (Solar Energy) चा वापर वाढवणे आणि महिला सक्षमीकरण (Women Empowerment) ही या योजनेची मुख्य उद्दिष्टे आहेत. ग्रामीण अर्थव्यवस्थेत (Rural Economy) सौर तंत्रज्ञानाचा (Solar Technology) वापर करून महिलांना स्वयंरोजगाराची संधी मिळवून देणे, ही योजना पर्यावरण संरक्षण आणि आर्थिक विकास यांचा संगम आहे.
ग्रामीण भागात आटा पिळण्यासाठी महिलांना किलोमीटरोंचा प्रवास करावा लागतो, ज्यामुळे वेळ आणि पैसा दोन्ही वाया जातात. पारंपरिक हातची चक्की किंवा डिझेल चालित यंत्रे शारीरिक थकवा आणि खर्च वाढवतात. सोलर आटा चक्की योजना या समस्या सोडवते. सौर पॅनल्सने चालणारी ही चक्की (Solar Flour Mill) बाजारभावाने २०,००० ते २५,००० रुपयांची असते, जी पूर्णपणे सबसिडीवर मिळते. महिलांना घरबसल्या आटा पिळता येईल आणि शेजाऱ्यांसाठी सेवा देऊन महिन्याला ५,००० ते १०,००० रुपयांची अतिरिक्त कमाई करता येईल. २०२५ च्या नवीन अपडेटनुसार, ही योजना पीएम-कुसुम (PM-KUSUM) योजनेशी जोडली गेली असून, ग्रामीण विद्युतपुरवठा आणि शेतीसाठी सौर ऊर्जेचा विस्तार करत आहे. ताज्या बातम्यांनुसार, उत्तर प्रदेशात ५०० हून अधिक चक्क्या वितरित झाल्या असून, महिलांच्या उत्पन्नात ३०% वाढ झाली आहे.
या योजनेचे प्रमुख फायदे अनेक आहेत. प्रथम, बिजली किंवा डिझेलचा खर्च शून्य होतो, ज्यामुळे परिचालन खर्च ७०% कमी होतो. दुसरे, कार्बन उत्सर्जन कमी होऊन पर्यावरण संरक्षण (Environmental Protection) होते, जे शाश्वत विकास (Sustainable Development) लक्ष्यांशी जुळते. तिसरे, ग्रामीण महिलांना (Rural Women) व्यवसाय सुरू करण्याची संधी मिळते, ज्यामुळे कुटुंबाची आर्थिक स्थिती सुधारते. ताज्या बातम्यांमध्ये, ताटा पॉवर सोलरसारख्या कंपन्यांनी या योजनेसाठी १० एचपी क्षमतेच्या चक्क्या विकसित केल्या असून, डेव्हलपमेंट अल्टरनेटिव्हजच्या उर्जा मंडळ प्रकल्पाने मिरझापूरसारख्या भागात महिलांना प्रशिक्षण देऊन १२,४०० हून अधिक कुटुंबांना ऊर्जा पुरवठा केला आहे. ही योजना केवळ आर्थिक नाही, तर सामाजिक सक्षमीकरणाचीही आहे, ज्यामुळे महिलांचा समाजातील दर्जा उंचावतो.
पात्रता निकष सोपे आहेत. उमेदवार महिला किमान २१ वर्षांची असावी, भारताची नागरिक असावी आणि ग्रामीण भागातील (Rural Area) राहणारी असावी. एससी/एसटी/ओबीसी, बीपीएल किंवा कमी उत्पन्न गटातील महिलांना प्राधान्य आहे. योजना व्यावसायिक उद्देशाने चालवण्यास तयार असणाऱ्यांसाठी आहे. चयन प्रक्रिया पारदर्शक असून, स्थानिक पंचायत आणि जिल्हा प्रशासनाद्वारे होते. २०२५ च्या अपडेटनुसार, बीपीएल कुटुंबांना १००% सबसिडी मिळते, तर इतरांसाठी ७०-८०% सवलत आहे.
आवेदन प्रक्रिया ऑनलाइन आणि सुलभ आहे. राज्याच्या खाद्यपुरवठा विभागाच्या अधिकृत वेबसाइटवर (जसे nfsa.gov.in किंवा राज्यस्तरीय पोर्टल) नोंदणी करा. फॉर्म भरून आधार कार्ड, निवास प्रमाणपत्र, उत्पन्न प्रमाणपत्र, बँक खाते तपशील आणि पासपोर्ट आकारातील फोटो अपलोड करा. आवेदन जमा झाल्यानंतर रसीद क्रमांक मिळेल, ज्याने ट्रॅकिंग करता येते. स्थानिक कार्यालयात दस्तऐवज सादर करा. २०२५ मध्ये, डिजिटल आवेदनांसाठी आधार लिंक्ड मोबाइल ॲप विकसित केले गेले असून, ग्रामीण महिलांसाठी हेल्पलाइन (१८००-११-००२२) उपलब्ध आहे.
सोलर आटा चक्की योजना ग्रामीण भारताला (Rural India) नव्या दिशेने नेत आहे. ही योजना केवळ चक्की नाही, तर महिलांच्या स्वप्नांना पंख देते. पर्यावरणस्नेही तंत्रज्ञानाने चालित होऊन, ही योजना आर्थिक स्वावलंबन आणि हरित ऊर्जा (Green Energy) क्रांतीचा आधार आहे. लाखो महिलांसाठी ही संधी सोन्याची आहे – लवकरात लवकर आवेदन करा आणि आत्मनिर्भर भारताच्या (Atmanirbhar Bharat) भागीदार व्हा. ही योजना यशस्वी होण्यासाठी सरकारी प्रयत्न आणि महिलांचा सहभाग महत्त्वाचा आहे.