maharashtra-senior-citizen-yojana-2025-pension-benefits-apply-online;महाराष्ट्रातील ज्येष्ठ नागरिकांना आर्थिक आणि आरोग्यदृष्ट्या सक्षम करण्यासाठी राज्य सरकार विविध योजना राबवित आहे. २०२५ च्या ताज्या अपडेटनुसार, मुख्यमंत्री वयोश्री योजना (Mukhyamantri Vayoshri Yojana) अंतर्गत ६५ वर्षांवरील आर्थिकदृष्ट्या कमकुवत वृद्धांना दरमहा ३,००० रुपयांचे पेन्शन मिळणार आहे. ही योजना १६ फेब्रुवारी २०२४ रोजी सुरू झाली असून, २०२५ मध्ये तिचा विस्तार करण्यात आला आहे. सामाजिक न्याय आणि विशेष सहाय्य विभागाने (Social Justice Department) या योजनेचे लाभ लाखो ज्येष्ठ नागरिकांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी डिजिटल प्लॅटफॉर्म मजबूत केले आहेत. ताज्या बातम्यांनुसार, ऑक्टोबर २०२५ मध्ये योजना अंतर्गत ५ लाखांहून अधिक लाभार्थी नोंदणीकृत झाले असून, पेन्शन थेट बँक खात्यात जमा होत आहे. याशिवाय, इंदिरा गांधी राष्ट्रीय वृद्धापकाळ पेन्शन योजना (IGNOAP) अंतर्गत १,५०० रुपयांचे अतिरिक्त अनुदान मिळू शकते, ज्यामुळे एकूण मासिक मदत ४,५०० रुपयांपर्यंत पोहोचेल.
या योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट वृद्धावस्थेतील आर्थिक विवंचना दूर करणे आणि आरोग्य समस्या सोडवणे आहे. पात्र ज्येष्ठ नागरिकांना मासिक ३,००० रुपयांचे पेन्शन मिळेल, जे दैनंदिन खर्चासाठी आधार ठरेल. याशिवाय, श्रवण यंत्र (Hearing Aid), चष्मा (Spectacles), चालण्यासाठी काठी (Walking Stick), कमोड खुर्ची (Commode Chair) आणि कंबर पट्टा (Lumbar Belt) सारखी वैद्यकीय उपकरणे मोफत पुरवली जातील. संजय गांधी निराधार अनुदान योजना (Sanjay Gandhi Niradhar Yojana) अंतर्गत निराधार वृद्धांना १,५०० रुपयांचे मासिक अनुदान मिळते, जे या योजनेत एकत्रित केले गेले आहे. महाराष्ट्र राज्य परिवहन महामंडळ (MSRTC) अंतर्गत ज्येष्ठ नागरिकांना बस प्रवासात ५०% सवलत मिळते, तर वृद्धाश्रम योजना (Vriddhashram Scheme) अंतर्गत मातोश्री वृद्धाश्रममध्ये मोफत निवास आणि भोजनाची सोय आहे. २०२५ च्या बजेटमध्ये या योजनांसाठी १,२०० कोटी रुपयांची तरतूद करण्यात आली असून, केंद्र सरकारच्या राष्ट्रीय ज्येष्ठ नागरिक हेल्पलाइन (National Helpline for Senior Citizens) शी जोडले गेले आहे. ताज्या बातम्यांमध्ये, नाशिक आणि पुणे जिल्ह्यांत १०,००० हून अधिक लाभार्थींना उपकरणे वितरित झाली असल्याचे नमूद आहे.
पात्रता निकष सोपे आहेत. उमेदवाराचे वय किमान ६५ वर्षे असावे, महाराष्ट्रात किमान १५ वर्षे वास्तव्य असावे आणि वार्षिक उत्पन्न १ लाख रुपयांपेक्षा कमी असावे (BPL किंवा EWS श्रेणी). निराधार वृद्धांसाठी (ज्यांना वारसदार नाही किंवा मुले काळजी घेत नाहीत) प्राधान्य आहे. एससी/एसटी/ओबीसी आणि अल्पसंख्याकांना अतिरिक्त कोटा आहे. अर्ज प्रक्रिया ऑनलाइन आणि ऑफलाइन दोन्ही मार्गांनी उपलब्ध आहे. महाराष्ट्र सरकारच्या aaplesarkar.mahaonline.gov.in पोर्टलवर नोंदणी करा: आधार कार्ड, निवास प्रमाणपत्र, उत्पन्न प्रमाणपत्र, बँक पासबुक आणि वयाचा पुरावा अपलोड करा. ऑफलाइन अर्ज नजीकीच्या तालुका समाज कल्याण कार्यालयात सादर करा. अर्ज जमा झाल्यानंतर ३० दिवसांत सत्यापन होईल आणि लाभ मंजूर झाल्यास DBT (Direct Benefit Transfer) द्वारे पेन्शन सुरू होईल. २०२५ च्या अपडेटनुसार, आधार लिंक्ड मोबाइल अॅप विकसित केले गेले असून, हेल्पलाइन १८००-२३३-३४४० वर तक्रार नोंदवता येते. ज्येष्ठ नागरिकांसाठी टोल-फ्री हेल्पलाइन १८००-११-२१६६ उपलब्ध आहे.
ही योजना केवळ आर्थिक मदत नाही, तर वृद्धांच्या सामाजिक आणि मानसिक आरोग्याला प्रोत्साहन देणारी आहे. महाराष्ट्रातील १.२ कोटी ज्येष्ठ नागरिकांसाठी ही वरदान ठरेल, ज्यामुळे वृद्ध दुरागम (Elderly Neglect) सारख्या समस्या कमी होतील. सरकारने २०२५ मध्ये वृद्धाश्रमांची संख्या ५० ने वाढवली असून, पर्यटन अनुदान (Travel Grant) अंतर्गत राज्यदर्शनासाठी १०,००० रुपयांचे अनुदान जाहीर केले आहे. ज्येष्ठ नागरिक योजना २०२५ अंतर्गत हे उपक्रम ग्रामीण आणि शहरी भागात समान लाभ देतील. वृद्ध बांधवांनी लवकरात लवकर अर्ज करून हक्काचा लाभ घ्यावा, ज्यामुळे त्यांचे उत्तरार्ध सुखी होईल.