maharashtra-ativrushti-nuksan-bharpai-2025-taluka-list-beneficiary-amountमहाराष्ट्रात जून ते सप्टेंबर २०२५ या कालावधीत अतिवृष्टी आणि पूरामुळे शेतीचे प्रचंड नुकसान झाले आहे. १०० कोटी रुपयांच्या पावसाने ६८ लाख हेक्टर शेतीजमिनी उद्ध्वस्त झाल्या असून, ६० लाखाहून अधिक शेतकरी प्रभावित झाले आहेत. अशा परिस्थितीत महाराष्ट्र शासनाने ७ ऑक्टोबर २०२५ रोजी ३१,६२८ कोटी रुपयांचे अतिवृष्टी नुकसान भरपाई पॅकेज जाहीर केले आहे, ज्यात २५३ तालुक्यांना विशेष सवलती मिळतील. हा निर्णय शासन निर्णय (GR) क्रमांक २०२५/प्र.क्र.२०२५/सी-१ नुसार घेण्यात आला असून, पिक विमा, माती पुनर्स्थापन आणि पशुधन मदतीचा समावेश आहे. ताज्या बातम्यांनुसार, १० ऑक्टोबर २०२५ रोजी सुधारित यादी जाहीर झाली असून, नागपूर, अमरावती आणि छत्रपती संभाजीनगर विभागांसाठी १००.७७ कोटींचा निधी मंजूर झाला आहे. अतिवृष्टी नुकसान भरपाई यादी (Ativrushti Nuksan Bharpai Yadi) आणि लाभार्थी यादी (Beneficiary List) जिल्हाधिकारी कार्यालयांच्या संकेतस्थळांवर उपलब्ध असून, DBT द्वारे थेट खात्यात जमा होईल. ही योजना अतिवृष्टी अनुदान २०२५ (Ativrushti Anudan 2025) आणि शेतकरी मदत पॅकेज (Farmer Relief Package) सारख्या ट्रेंडिंग कीवर्ड्सप्रमाणे शेतकऱ्यांना रब्बी हंगामासाठी नवसंजन देईल.
मंजूर झालेल्या जिल्ह्यांची यादी विभागानुसार अशी आहे. नागपूर विभागात (जून-ऑगस्ट २०२५) नागपूर, वर्धा, चंद्रपूर, भंडारा, गोंदिया आणि गडचिरोलीसह ८४,३४६ शेतकऱ्यांसाठी ७३.५४ कोटी रुपये मंजूर झाले आहेत. अमरावती विभागात अमरावती, अकोला, बुलढाणा, वाशिम, यवतमाळ आणि वाशिमसाठी ८६.२३ कोटी रुपये, तर छत्रपती संभाजीनगर विभागात हिंगोली, परभणी, जालना, बीड, लातूर आणि नांदेडसाठी १४.५४ कोटी रुपये आहेत. कोकण विभागात रायगड, रत्नागिरी आणि सिंधुदुर्गसाठी ३७.४० लाख रुपये मंजूर झाले असून, १,८७५ शेतकरी लाभान्वित होतील. सोलापूरसाठी सर्वाधिक ५९ कोटी आणि चंद्रपूरसाठी ७ कोटी रुपयांचा निधी आहे. पश्चिम महाराष्ट्रात कोल्हापूर, सांगली, सातारा, सोलापूर आणि पुणे, तर विदर्भात नाशिक, धुळे, नंदुरबार आणि जळगावसारख्या जिल्ह्यांसाठी पंचनामे सुरू आहेत. एकूण २५३ तालुक्यांमध्ये १००% पंचनामे पूर्ण झाले असून, ३९ लाख एकर नुकसानासाठी ३,००० कोटी रुपयांचे अनुदान अपेक्षित आहे. सर्वाधिक प्रभावित जिल्हे नाशिक, नांदेड, यवतमाळ, गडचिरोली, अमरावती, चंद्रपूर आणि जळगाव आहेत.
नुकसान भरपाईची रक्कम पिक प्रकारानुसार अशी आहे: कोरड्या जमिनीला १८,५०० रुपये प्रति हेक्टर (३३% नुकसान), हंगामी बागायतीला २७,००० रुपये आणि पूर्ण बागायतीला ३२,५०० रुपये. माती खरडून गेलेल्या शेतजमिनीसाठी ४७,००० रुपये रोख + ३ लाख रुपये एमजीएनआरईजीए अंतर्गत, तर विहीर नुकसानीसाठी ३०,००० रुपये प्रति विहीर मिळतील. पशुधन नुकसानासाठी ३२,००० रुपये प्रति प्राणी आणि मृत्यूसाठी ४ लाख रुपयांची एक्स-ग्रॅशिया मदत आहे. विमादार शेतकऱ्यांना १७,००० रुपये अतिरिक्त विमा रक्कम मिळेल. पंचनामा प्रक्रिया १००% पूर्ण झाली असून, पुढील जिल्ह्यांसाठी सप्टेंबर अखेर प्रस्ताव सादर होणार आहेत. पेमेंट ऑक्टोबरच्या पहिल्या आठवड्यात सुरू होईल, ज्यामुळे दिवाळीपूर्वी शेतकऱ्यांना दिलासा मिळेल.
लाभार्थी यादी तपासण्यासाठी जिल्हाधिकारी संकेतस्थळांवर (जसे nmc.gov.in नागपूरसाठी) ‘अतिवृष्टी नुकसान भरपाई लाभार्थी यादी’ शोधा. आधार लिंक्ड बँक खाते आवश्यक असून, KYC पूर्ण करा. हेल्पलाइन १८००-२३३-३४४० वर संपर्क साधा. ही योजना शेतकरी नुकसान भरपाई (Farmer Damage Compensation) चा आधार आहे, जी ग्रामीण अर्थव्यवस्थेला मजबूत करेल.