shelipalan-yojana-maharashtra-2025;महाराष्ट्रातील ग्रामीण भागातील शेतकरी, बेरोजगार युवक आणि महिलांसाठी शेळीपालन व्यवसाय ही एक कमी खर्चात सुरू करता येणारी आणि नफा देणारी संधी आहे. राज्य सरकारने या व्यवसायाला प्रोत्साहन देण्यासाठी ‘शेळीपालन योजना २०२५’ सुरू केली असून, पात्र लाभार्थ्यांना १० लाख ते ५० लाख रुपयांपर्यंत कर्ज आणि त्यांच्या श्रेणीनुसार ७५% पर्यंत सबसिडी मिळते. पशुसंवर्धन विभागाच्या २८ ऑक्टोबर २०२५ च्या अपडेटानुसार, ही योजना ३० जिल्ह्यांत विस्तारित झाली असून, १ लाखाहून अधिक अर्ज नोंदवले गेले आहेत. ताज्या बातम्यांनुसार, NABARD सहकार्याने ५०० कोटी रुपयांचा निधी मंजूर झाला असून, SC/ST श्रेणींसाठी ७५% सबसिडी वाढवली आहे.
शेळीपालन योजना म्हणजे नेमके काय? शेळीपालन योजना ही पशुसंवर्धन विभागाची योजना आहे, जी ग्रामीण भागातील लोकांना शेळीपालन व्यवसाय सुरू करण्यासाठी आर्थिक सहाय्य देते. कमी गुंतवणुकीत (५० हजारांपासून) सुरू होणाऱ्या या व्यवसायात शेळीच्या मांस, दुध आणि शेळीची पिल्ले विकून वर्षाला २ लाखांपर्यंत नफा मिळतो. २०२५ च्या अपडेटानुसार, योजना ‘अटल किसान क्रेडिट कार्ड’ शी जोडली गेली असून, १० ते ५० शेळ्यांसाठी ५० लाखांपर्यंत कर्ज मिळते. सबसिडी SC/ST साठी ७५% (कमाल ३.७५ लाख रुपये), OBC साठी ६०% आणि इतरांसाठी ५०% आहे. ही योजना ग्रामीण विकास (Rural Development Schemes Maharashtra) आणि SME लोन (Small Business Loan for Farmers) चा भाग असून, NABARD द्वारे राबवली जाते.
पात्रता आणि फायदे: पात्रता: महाराष्ट्रातील रहिवासी असावा, वय १८ ते ५० वर्षे, कुटुंब उत्पन्न ३ लाखांपेक्षा कमी, आणि शेळीपालन व्यवसायासाठी प्रशिक्षण पूर्ण (असल्यास). SC/ST, OBC आणि महिला लाभार्थ्यांना प्राधान्य आहे. फायदे: ५०% ते ७५% सबसिडी, कमी व्याजदराचे कर्ज (५-७%), मार्केटिंग सहाय्य आणि विमा कव्हरेज. ताज्या अपडेटनुसार, २०२५ मध्ये १ लाख लाभार्थ्यांसाठी ५०० कोटी निधी मंजूर झाला असून, ८०% लाभार्थ्यांनी व्यवसाय सुरू केला आहे. यामुळे ग्रामीण भागात रोजगार वाढला असून, दुध आणि मांस उत्पादन २०% ने वाढले आहे.
अर्ज प्रक्रिया: अर्ज ऑफलाइन आहे: ग्रामपंचायत, पंचायत समिती किंवा जिल्हा परिषद कार्यालयातून अर्ज मिळवा. ७/१२ उतारा, आधार, जात प्रमाणपत्र (SC/ST साठी), बँक पासबुक, फोटो आणि प्रशिक्षण प्रमाणपत्र जोडा. अर्ज सादर केल्यानंतर जिल्हा पशुसंवर्धन विभाग आणि बँक सत्यापन करतील; मंजुरीनंतर कर्ज आणि सबसिडी DBT द्वारे मिळेल. २०२५ च्या अपडेटानुसार, अर्ज अंतिम तारीख ३१ डिसेंबर असून, ९०% अर्ज ३० दिवसांत प्रक्रिया होतात. ऑनलाइन अर्ज NABARD पोर्टलवर शक्य आहे.
महत्त्वाच्या सूचना: शेळीपालन व्यवसाय सुरू करण्यापूर्वी प्रशिक्षण घ्या (NABARD किंवा पशुसंवर्धन विभागाकडून). ही योजना पशुपालन अनुदान (Animal Husbandry Subsidy 2025) चा आधार आहे. शेतकरी बांधवांनी लवकर अर्ज करून लाभ घ्या; अधिक माहितीसाठी पशुसंवर्धन विभागाच्या अधिकृत संकेतस्थळावर भेट द्या।