st-bus-pass-yojana-2025-maharashtra-unlimited-travel-new-ratesमहाराष्ट्र राज्य मार्ग परिवहन महामंडळ (MSRTC) ने प्रवाशांसाठी आणखी एक दिलासादायक निर्णय घेतला आहे. ‘आवडेल तेथे कोठेही प्रवास’ या लोकप्रिय योजनेतील चार दिवस आणि सात दिवसांच्या पासचे दर पूर्वी वाढवले गेले होते, मात्र प्रवाशांच्या मागणीला प्रतिसाद म्हणून हे दर एकूण रकमेच्या २५% पेक्षा कमी करण्यात आले आहेत. हा निर्णय १६ ऑक्टोबर २०२५ रोजी जाहीर झाला असून, महामंडळाने नवीन दरपत्रक जारी केले आहे. शाळांना दिवाळी सुट्टी लागण्याच्या पार्श्वभूमीवर मुंबईकरांसह लाखो प्रवाशांना गावी जाण्यासाठी ही योजना वरदान ठरेल. एसटी बस यात्रा (ST Bus Yatra) आणि दिवाळी प्रवास योजना (Diwali Travel Scheme) सारख्या ट्रेंडिंग कीवर्ड्सप्रमाणे, ही योजना स्वस्तात प्रवास (Low Cost Bus Travel) ची संधी देईल, ज्यामुळे ग्रामीण-शहरी कनेक्टिव्हिटी मजबूत होईल आणि महागाईतही प्रवास सुलभ राहील.
या योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट प्रवाशांना अनलिमिटेड प्रवासाची सुविधा देऊन पैसे वाचवणे आहे. पूर्वीच्या दरवाढीमुळे (२०२४ मध्ये १०-१५% वाढ) प्रवाशांमध्ये असंतोष होता, पण आता कपातीमुळे चार दिवसांच्या पासची किंमत आधीच्या तुलनेत २५% कमी झाली असून, सात दिवसांच्या पासची किंमतही समान प्रमाणात घसरली आहे. उदाहरणार्थ, पूर्वी चार दिवसांच्या पाससाठी सरासरी ५०० ते ७०० रुपये लागत असत, आता ही किंमत ३५० ते ५०० रुपयांपर्यंत खाली आली आहे (दूरत्वानुसार). सात दिवसांसाठी पूर्वी ८०० ते १,२०० रुपये असलेले पास आता ५०० ते ८०० रुपयांपर्यंत उपलब्ध आहेत. ही कपात महामंडळाच्या नवीन दरपत्रकानुसार लागू होईल, ज्यामुळे दीपावलीच्या सणासुदीत प्रवास खर्च ३०% ने कमी होईल. ताज्या बातम्यांनुसार, २०२५ मध्ये या योजनेच्या विक्रीत ४०% वाढ अपेक्षित असून, मुंबई-नागपूर, मुंबई-सोलापूर किंवा पुणे-सांगलीसारख्या रूट्सवर प्रवाशांची गर्दी वाढेल. ही योजना केवळ सामान्य प्रवाशांसाठी नाही, तर विद्यार्थी, ज्येष्ठ नागरिक आणि कुटुंबांसाठीही उपयुक्त आहे, ज्यामुळे सार्वजनिक वाहतूक प्रणाली (Public Transport System) चा वापर वाढेल.
योजनेची कार्यप्रणाली सोपी आहे. प्रवासी एसटीच्या कोणत्याही बसेतून (ओर्डिनरी, सेमी-लक्झरी किंवा व्होल्युम व्हीआयपी) महाराष्ट्रभर प्रवास करू शकतात, फक्त पास दाखवून. पासची वैधता खरेदीच्या तारखेपासून चार किंवा सात दिवसांसाठी आहे, आणि कोणत्याही रूटवर अनलिमिटेड प्रवासाची मुभा आहे. पात्रता सर्व प्रवाशांसाठी खुली असून, कोणतीही आयुर्मर्यादा नाही, पण पास खरेदीवेळी ओळखपत्र आवश्यक आहे. २०२५ च्या अपडेटनुसार, डिजिटल पास सुविधा सुरू झाली असून, MSRTC च्या मोबाइल अॅप किंवा वेबसाइटवर (msrtc.maharashtra.gov.in) ऑनलाइन बुकिंग करता येते. पास स्टेशन काउंटर किंवा बसमध्ये खरेदी करता येईल, आणि QR कोड स्कॅनिंगद्वारे वैधता तपासली जाते. दीपावली काळात विशेष बस सेवा सुरू होणार असून, १५ नोव्हेंबर ते १ डिसेंबर २०२५ पर्यंत अतिरिक्त रूट्सवर कपात लागू असेल.
पास खरेदीची प्रक्रिया अशी आहे: प्रथम MSRTC अॅप डाउनलोड करा किंवा वेबसाइटवर लॉगिन करा. ‘आवडेल तेथे कोठेही प्रवास’ पर्याय निवडा, दिवसांची संख्या (४ किंवा ७) निवडा आणि पेमेंट (UPI, कार्ड किंवा नेट बँकिंग) करा. पास PDF किंवा QR कोड स्वरूपात मिळेल. ऑफलाइनसाठी बसमध्ये किंवा स्टेशनवर रोख/डिजिटल पेमेंट करा. हेल्पलाइन १८००-२३३-३४४० वर मदत मिळते. ही योजना प्रवाशांना वेळ आणि पैसा वाचवते, ज्यामुळे पर्यावरणस्नेही प्रवासाला प्रोत्साहन मिळते. ताज्या बातम्यांनुसार, कपातीमुळे MSRTC ची उत्पन्न वाढण्याची शक्यता असून, पुढील वर्षी १०% अतिरिक्त कपात जाहीर होऊ शकते.
ही योजना एसटी बस प्रवास (ST Bus Travel) चा नवीन अध्याय सुरू करेल, ज्यामुळे दिवाळी उत्सव अधिक आनंदमय होईल. प्रवाशांनी लवकर पास बुक करून फायदा घ्यावा, जेणेकरून गावची ओढ पूर्ण होईल आणि प्रवास सुखकर राहील.