प्रधानमंत्री किसान मानधन योजना (PM Kisan Maandhan Yojana) ही भारत सरकारची एक महत्त्वाकांक्षी योजना आहे, जी देशातील लहान आणि अल्पभूधारक शेतकऱ्यांना वृद्धापकाळात आर्थिक सुरक्षा प्रदान करण्यासाठी सुरू करण्यात आली आहे. 2019 मध्ये पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी या योजनेची सुरुवात केली आणि 2025 पर्यंत ती लाखो शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचली आहे. आता शेतकऱ्यांना महिन्याला 3000 मिळणारया लेखात, आम्ही या योजनेच्या मुख्य वैशिष्ट्ये, उद्दिष्टे, लाभ, अर्ज प्रक्रिया, अधिकृत वेबसाइट, इतिहास आणि नवीनतम अपडेट्स 2025 याबद्दल सविस्तर माहिती देऊ.
प्रधानमंत्री किसान मानधन योजनेचा इतिहास
PM Kisan Maandhan Yojana ची सुरुवात 12 सप्टेंबर 2019 रोजी झारखंडमधील रांची येथे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी केली. ही योजना भारत सरकारच्या कृषी आणि शेतकरी कल्याण मंत्रालय आणि जीवन विमा निगम (LIC) यांच्या सहकार्याने राबवली जाते. या योजनेचा प्रेरणास्त्रोत तेलंगणा सरकारच्या रैतु बंधू योजने मधून घेण्यात आला, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना थेट आर्थिक सहाय्य मिळाले. 2018 मध्ये सुरू झालेल्या PM Kisan Samman Nidhi Yojana च्या यशानंतर, सरकारने शेतकऱ्यांसाठी दीर्घकालीन आर्थिक सुरक्षेसाठी ही पेन्शन योजना आणली. 2025 पर्यंत, या योजनेत 21 लाखांहून अधिक शेतकऱ्यांनी नोंदणी केली आहे, ज्यामुळे ही योजना शेतकऱ्यांमध्ये लोकप्रिय झाली आहे.
योजनेचे उद्दिष्ट आणि महत्त्व
PM Kisan Maandhan Yojana चे मुख्य उद्दिष्ट लहान आणि अल्पभूधारक शेतकऱ्यांना वृद्धापकाळात आर्थिक आधार प्रदान करणे आहे. भारतातील ग्रामीण भागातील शेतकरी अनेकदा आर्थिक अडचणींचा सामना करतात, विशेषतः वयाच्या 60 वर्षांनंतर, जेव्हा त्यांच्याकडे उत्पन्नाचे साधन कमी असते. या योजनेद्वारे सरकार 5 कोटी शेतकऱ्यांना सामाजिक आणि आर्थिक सुरक्षा प्रदान करण्याचे लक्ष्य ठेवते. ही योजना शेतीला प्रोत्साहन देण्यासाठी आणि शेतकऱ्यांचे जीवनमान सुधारण्यासाठी एक पाऊल आहे.
मुख्य वैशिष्ट्ये
- पेन्शन रक्कम: योजने अंतर्गत, 60 वर्षांनंतर शेतकऱ्यांना मासिक 3,000 रुपये (वर्षाला 36,000 रुपये) पेन्शन मिळते.
- हप्ता योगदान: 18 ते 40 वर्षे वयोगटातील शेतकऱ्यांनी दरमहा 55 ते 200 रुपये योगदान द्यावे लागते, जे त्यांच्या वयावर अवलंबून आहे.
- सरकारी योगदान: केंद्र सरकार शेतकऱ्याच्या योगदानाएवढेच योगदान पेन्शन फंडात जमा करते.
- कौटुंबिक पेन्शन: शेतकऱ्याच्या मृत्यूनंतर, त्यांच्या जोडीदाराला 50% पेन्शन (1,500 रुपये मासिक) मिळते, जी फक्त जोडीदारालाच लागू आहे.
- स्वैच्छिक योजना: ही योजना स्वैच्छिक आहे, आणि शेतकरी आपल्या इच्छेनुसार यात सहभागी होऊ शकतात.
लाभ
- आर्थिक स्थैर्य: वृद्धापकाळात मासिक 3,000 रुपये पेन्शनमुळे शेतकऱ्यांना आर्थिक स्थैर्य मिळते.
- सामाजिक सुरक्षा: ही योजना शेतकऱ्यांना सामाजिक सुरक्षिततेची हमी देते.
- कमी योगदान: कमी मासिक हप्त्यामुळे लहान शेतकऱ्यांना यात सहभागी होणे सोपे आहे.
- सरकारी सहाय्य: सरकारच्या समान योगदानामुळे पेन्शन फंड वाढतो.
- कौटुंबिक संरक्षण: जोडीदाराला पेन्शनचा लाभ मिळतो, ज्यामुळे कुटुंबाला आधार मिळतो.
पात्रता निकष
- शेतकरी लहान किंवा अल्पभूधारक असावा (2 हेक्टरपर्यंत शेतीजमीन).
- शेतकऱ्याचे वय 18 ते 40 वर्षे दरम्यान असावे.
- शेतकरी राष्ट्रीय पेन्शन योजना (NPS), कर्मचारी राज्य विमा योजना, किंवा प्रधानमंत्री श्रम योगी मानधन योजना यासारख्या इतर योजनांमध्ये नोंदणीकृत नसावा.
योजना संबंधित ताज्या अपडेट्स आणि महत्त्वाची माहिती मिळवण्यासाठी या ग्रुपला जॉईन व्हा- इथे क्लिक करा
अर्ज प्रक्रिया
PM Kisan Maandhan Yojana साठी अर्ज करणे सोपे आहे. खालील पायऱ्या फॉलो करा:
- ऑनलाइन नोंदणी:
- अधिकृत वेबसाइट www.pmkmy.gov.in किंवा maandhan.in ला भेट द्या.
- “Self-Enrollment” पर्यायावर क्लिक करा.
- मोबाइल नंबर टाका आणि OTP द्वारे पडताळणी करा.
- वैयक्तिक माहिती, बँक तपशील आणि आधार कार्ड माहिती भरा.
- फॉर्म सबमिट केल्यानंतर, तुम्हाला किसान पेन्शन खाते क्रमांक (KPAN) आणि किसान कार्ड मिळेल.
- ऑफलाइन नोंदणी:
- जवळच्या कॉमन सर्व्हिस सेंटर (CSC) ला भेट द्या.
- आधार कार्ड, बँक पासबुक आणि शेतीच्या कागदपत्रांसह अर्ज भरा.
- CSC कर्मचारी तुमची नोंदणी पूर्ण करतील.
नवीनतम अपडेट्स 2025
- 20 लाखांहून अधिक नोंदणी: 2025 पर्यंत, 21 लाख शेतकऱ्यांनी या योजनेत नोंदणी केली आहे, आणि सरकार येत्या काळात यापेक्षा जास्त शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचण्याचे लक्ष्य ठेवते.
- डिजिटल सुधारणा: सरकारने maandhan.in पोर्टलवर सुधारणा केल्या असून, आता शेतकरी त्यांचे पेन्शन स्टेटस आणि खाते तपशील ऑनलाइन तपासू शकतात.
- विशेष मोहीम: 15 एप्रिल 2025 पासून, सरकारने नवीन नोंदणीसाठी विशेष मोहीम सुरू केली आहे, ज्यामुळे अधिक शेतकऱ्यांना योजनेत सामील होता येईल.
अधिकृत वेबसाइट
योजनेची सर्व माहिती आणि नोंदणीसाठी अधिकृत वेबसाइट्स खालीलप्रमाणे आहेत:
- www.pmkmy.gov.in
- https://maandhan.in/
प्रधानमंत्री किसान मानधन योजना ही शेतकऱ्यांसाठी एक क्रांतिकारी पाऊल आहे, जी त्यांना वृद्धापकाळात आर्थिक आणि सामाजिक सुरक्षा प्रदान करते. 2025 मधील नवीनतम अपडेट्स आणि सुधारित डिजिटल पोर्टल मुळे ही योजना अधिक सुलभ झाली आहे. जर तुम्ही पात्र शेतकरी असाल, तर आजच www.pmkmy.gov.in वर नोंदणी करा आणि या योजनेचा लाभ घ्या.