rbi-3-major-announcements-2025;भारतामध्ये बँकिंग संदर्भात धोरण ठरवणारी सर्वोच्च संस्था म्हणजे रिझर्व बँक . ती वेळोवेळी ग्राहकांसाठी सोयीस्कर अशा योजना तयार करत असते , ज्यामुळे नागरिकांना बँकेचे व्यवहार करणे सोपे जाईल . अशा मध्येच महाराष्ट्रातील बँक ग्राहकांसाठी रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ने 16 सप्टेंबर 2025 रोजी तीन मोठ्या घोषणा केल्या आहेत, ज्या तुमच्या बँकिंग अनुभवाला अधिक सोपा आणि सर्वसमावेशक बनवतील. या घोषणा मृत खातेदारांच्या कुटुंबियांसाठी दाव्याची प्रक्रिया सुलभ करणं, सामान्य लोकांना सरकारी रोख्यांमध्ये गुंतवणूक करण्याची संधी देणं, आणि प्रधानमंत्री जन धन योजने अंतर्गत खात्यांचं री-केवायसी सुलभ करणं यावर केंद्रित आहेत.
RBI गव्हर्नर संजय मल्होत्रा यांनी चलनविषयक धोरण समितीच्या (MPC) बैठकीनंतर या सुधारणा जाहीर केल्या. या योजनांचा उद्देश आर्थिक समावेशन वाढवणं आणि ग्राहकांचा बँकिंग अनुभव सुधारणं हा आहे.
मृत खातेदारांच्या कुटुंबियांसाठी दाव्याची प्रक्रिया सुलभ करणं
सर्वप्रथम, मृत खातेदारांच्या कुटुंबियांसाठी दाव्याची प्रक्रिया सुलभ करण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे.जेव्हा एखाद्या कुटुंबातील व्यक्तीचं निधन होतं, तेव्हा त्यांच्या बँक खात्यातील रक्कम, सेफ डिपॉझिट लॉकर्समधील वस्तू, किंवा इतर मालमत्ता मिळवण्यासाठी वारसांना खूप त्रास होतो. आता RBI ने या प्रक्रियेला एकसमान आणि जलद करण्यासाठी नवीन नियम आणले आहेत. जर खात्याला नॉमिनी असेल, तर 15 दिवसांत दावा निकाली काढला जाईल, आणि नॉमिनी नसेल तर 30 दिवसांत प्रक्रिया पूर्ण होईल. यामुळे कागदपत्रांची पडताळणी जलद होईल, आणि वारसांना कमी वेळात रक्कम मिळेल.
उदाहरणार्थ, जर तुमच्या वडिलांचं खातं असेल आणि तुम्ही नॉमिनी असाल, तर फक्त आधार कार्ड, मृत्यू प्रमाणपत्र, आणि नॉमिनेशन फॉर्मसह बँकेत अर्ज करा, आणि 15 दिवसांत तुम्हाला रक्कम मिळेल. ही प्रक्रिया पारदर्शक आणि त्रासमुक्त असेल, असं RBI चं म्हणणं आहे.
RBI रिटेल डायरेक्ट प्लॅटफॉर्मच्या सुधारणांबाबत
हा प्लॅटफॉर्म सामान्य लोकांना सरकारी सिक्युरिटीज, जसं की ट्रेझरी बिल्स (T-bills) आणि सरकारी बाँड्समध्ये गुंतवणूक करण्याची संधी देतो.जर तुम्ही सुरक्षित गुंतवणूक शोधत असाल, तर हा एक उत्तम पर्याय आहे. आता या प्लॅटफॉर्मवर सिस्टेमॅटिक इन्व्हेस्टमेंट प्लॅन (SIP) सुविधा जोडली गेली आहे, ज्यामुळे तुम्ही नियमितपणे छोट्या रकमेची गुंतवणूक करू शकता. उदाहरणार्थ, तुम्ही दरमहा ₹5,000 ची गुंतवणूक ट्रेझरी बिल्समध्ये करू शकता, आणि याला ऑटो-बिडिंग सुविधाही आहे. यामुळे तुम्हाला प्राथमिक लिलावात स्वयंचलितपणे बोली लावता येईल. 2021 मध्ये सुरू झालेल्या या प्लॅटफॉर्मवर आतापर्यंत लाखो गुंतवणूकदारांनी नोंदणी केली आहे, आणि 2025 मध्ये याची लोकप्रियता वाढत आहे. ही सुविधा छोट्या गुंतवणूकदारांसाठी खूप फायदेशीर आहे, कारण सरकारी बाँड्स सुरक्षित आणि चांगला परतावा देतात.
प्रधानमंत्री जन धन योजने अंतर्गत खात्यांच्या री-केवायसीबाबत
ही योजना 2014 मध्ये सुरू झाली, आणि आतापर्यंत 56 कोटींहून अधिक खाती उघडली गेली आहेत. पण, आता ही खाती 10 वर्षं पूर्ण झाल्यामुळे त्यांचं री-केवायसी करणं आवश्यक आहे. जर तुमचं जन धन खातं असेल, तर तुम्हाला री-केवायसीसाठी बँकेत जाण्याची गरज नाही. RBI ने यासाठी 1 जुलै ते 30 सप्टेंबर 2025 या कालावधीत पंचायत स्तरावर विशेष शिबिरं आयोजित केली आहेत. या शिबिरांमध्ये तुम्ही तुमचं आधार कार्ड आणि मोबाइल नंबर घेऊन री-केवायसी करू शकता. याशिवाय, ही शिबिरं तुम्हाला मायक्रो-इन्शुरन्स, पेन्शन योजना, आणि तक्रार निवारण याबाबतही माहिती देतील. उदाहरणार्थ, तुम्ही प्रधानमंत्री जीवन ज्योती बिमा योजना किंवा अटल पेन्शन योजना मध्ये नाव नोंदवू शकता. ही शिबिरं विशेषतः ग्रामीण भागातील लोकांसाठी उपयुक्त आहेत, कारण ती थेट तुमच्या गावात येतात.
या तिन्ही घोषणांमुळे बँकिंग प्रणाली अधिक पारदर्शक आणि लोकाभिमुख होईल असे आरबीआयचे म्हणणे आहे .त्यामुळे जर तुमचं जन धन खातं असेल, तर जवळच्या शिबिरात जा आणि री-केवायसी करा. जर तुमच्या कुटुंबातील एखाद्या खातेदाराचं निधन झालं असेल, तर नवीन नियमांनुसार बँकेत संपर्क साधा. आणि जर तुम्ही गुंतवणूक करू इच्छित असाल, तर रिटेल डायरेक्ट प्लॅटफॉर्मवर नोंदणी करा. अधिक माहितीसाठी www.rbi.org.in या संकेतस्थळावर भेट द्या . ही संधी तुमच्या आर्थिक भविष्यासाठी आहे, ती सोडू नका!