मुंबई, २८ सप्टेंबर २०२५ – maharashtra-heavy-rain-alert-imd-red-warning-12-districts;महाराष्ट्रात सतत दुसऱ्या दिवशी मुसळधार पावसाने हाहाकार माजवला आहे. बंगालच्या उपसागरातील कमी दाबाच्या पट्ट्याच्या प्रभावामुळे कोकण, मध्य महाराष्ट्र आणि मराठवाड्यातील अनेक भागांमध्ये अतिशय मुसळधार पावसाची शक्यता आहे. भारतीय हवामान विभागाने (आयएमडी) आजपासून ३० सप्टेंबरपर्यंत मुंबई, ठाणे, रायगड, पालघर आणि नाशिक (घाट भाग) यांसारख्या पाच जिल्ह्यांसाठी रेड अलर्ट जारी केला आहे. हा अलर्ट अतिशय मुसळधार पावसाचा (२०० मिमी पेक्षा जास्त) आणि वजाबाकी, आंध्यांच्या सूचना देणारा आहे.
सकाळी ८ वाजेपर्यंत मुंबईतील सांताक्रुझ निरीक्षण केंद्रात १०० मिमी पेक्षा जास्त पाऊस नोंदला गेला, तर कोलाबा येथे ८० मिमी. ठाणे आणि पालघरमध्ये जलसंतरण झाले असून, रायगडमधील घाट भागात भूस्खलनाचा धोका वाढला आहे. आयएमडी पुणे केंद्राच्या अहवालानुसार, आज संध्याकाळपर्यंत कोकण आणि मध्य महाराष्ट्रात अतिमुसळधार पावसाची शक्यता आहे, तापमान २५ ते २८ अंश सेल्सिअस दरम्यान राहील, पण दमटपणामुळे उकाडा जाणवेल. मराठवाड्यातील नांदेड, लातूर, धाराशिव आणि बीडमध्येही मध्यम ते मुसळधार पाऊस पडत असून, ६५ मिमी पेक्षा जास्त पावसाने गावे विलग पडली आहेत.
आयएमडीने जारी केलेल्या अधिकृत बुलेटिननुसार, ऑरेंज अलर्ट रत्नागिरी, सिंधुदुर्ग, कोल्हापूर (घाट), सातारा (घाट), छत्रपती संभाजीनगर आणि नाशिकच्या काही भागांसाठी आहे, जिथे खूप मुसळधार पावसाची (११५-२०४ मिमी) शक्यता आहे. येलो अलर्ट २६ जिल्ह्यांसाठी, ज्यात धुळे, नंदुरबार, जळगाव, अहिल्यानगर, सोलापूर, पुणे, नागपूर आणि विदर्भातील अमरावती, चंद्रपूर, गडचिरोलीसह अनेक ठिकाणांचा समावेश आहे. येथे मध्यम पावसासह वादळी वारे (४०-५० किमी/तास) असतील. मच्छीमारांना अरबी समुद्रातून दूर राहण्याचा इशारा देण्यात आला असून, मासेमारी बंद ठेवण्यात आली आहे.
या पावसामुळे शेती आणि पायाभूत सुविधांना मोठा फटका बसला आहे. गेल्या पाच दिवसांत २४ लाख हेक्टर शेतीचे नुकसान झाले असून, पिके बुडाली आहेत. बीड, लातूर आणि हिंगोलीमध्ये पूरग्रस्त भागात रस्ते व नाले दुरुस्त करण्यासाठी राष्ट्रीय आपत्ती प्रतिसाद दल (एनडीआरएफ) तैनात केले आहे. मुंबई महानगरपालिकेने (बीएमसी) कमी उंचीच्या भागांत पाणी साफसाफ सोडण्याचे आदेश दिले असून, स्थानिक ट्रेन आणि मेट्रो सेवांवर परिणाम होण्याची शक्यता आहे. पुण्यातील घाट भागात पुणे हेवी रेन मुळे शाळा आणि महाविद्यालयांना सुट्टी जाहीर करण्यात आली आहे. सरकारने शेतकऱ्यांसाठी १,३३९ कोटी रुपयांचा मदत पॅकेज जाहीर केला असून, दिवाळीपूर्वी नुकसान भरपाई पोहोचवण्याचे आश्वासन दिले आहे.
वातावरणतज्ज्ञांच्या मते, हा पाऊस बंगालच्या उपसागरातील दोन कमी दाब प्रणालींमुळे आहे, ज्यामुळे सप्टेंबर महिन्यात सरासरी ५६२ मिमी पावसाची नोंद होत आहे. हवामान बदलामुळे असे अनियमित पावसाचे प्रमाण वाढत असल्याचे अभ्यास सांगतात. नागरिकांनी घरात राहणे, आपत्ती व्यवस्थापन कक्षाशी (१०७७) संपर्क साधणे आणि महाराष्ट्र वेदर अपडेट सारख्या विश्वसनीय स्रोतांचा अवलंब करणे आवश्यक आहे. पुढील दोन दिवसांत पावसाचा वेग कमी होण्याची शक्यता असली तरी सतर्क राहा. ही नैसर्गिक आपत्ती महाराष्ट्राच्या सक्षमतेला आव्हान देणारी आहे, पण एकजूटीने आपण ती पेलू शकतो.