e-shram-card-yojana-2025-monthly-pension-social-security-benefits;महाराष्ट्र आणि देशभरातील असंगठित क्षेत्रातील लाखो मजुरांसाठी (Unorganized Sector Workers Maharashtra) केंद्र सरकारची ई श्रम कार्ड योजना एक वरदान ठरली आहे. ८ ऑक्टोबर २०२५ च्या नवीनतम अपडेटनुसार, ई श्रम पोर्टलवर (E Shram Portal) नोंदणीकृत ३२ कोटी मजुरांना आता अटल पेन्शन योजना (Atal Pension Yojana APY) अंतर्गत मासिक पेन्शनची सुविधा मिळेल, ज्यात १८ ते ४० वर्षांच्या मजुरांना ५,००० रुपयांपर्यंत वार्षिक भरघोस परतावा मिळू शकतो. ही योजना असंगठित मजुरांच्या सामाजिक सुरक्षेसाठी (Social Security for Laborers) सुरू झाली असून, PMJJBY (प्रधानमंत्री जीवन ज्योती बीमा योजना), PMSBY (प्रधानमंत्री सुरक्षा बीमा योजना) आणि APY सारख्या योजनांशी जोडली जाते. लाखो मजूर नोंदणी करत आहेत. श्रम व रोजगार मंत्रालयाच्या (Ministry of Labour Employment) अधिकृत माहितीनुसार, २०२५ मध्ये ५ कोटी नवीन नोंदण्या अपेक्षित असून, महाराष्ट्रात ४० लाख मजुरांना फायदा होईल, ज्यात रिक्षाचालक, घरगुती कामगार, बांधकाम मजूर आणि छोटे दुकानदार समाविष्ट आहेत.
ई श्रम कार्ड योजना ही असंगठित क्षेत्रातील मजुरांना (Informal Sector Laborers) ओळखपत्र देणारी आणि सामाजिक सुरक्षा योजना आहे, जी २०२१ पासून राबवली जाते. या कार्डद्वारे मजुरांना पेन्शन, बीमा, आरोग्य सुविधा आणि कर्ज योजना (Labor Welfare Schemes) मिळतात. नवीनतम बातम्यांनुसार, १ ऑक्टोबर २०२५ पासून APY अंतर्गत १८-४० वर्षांच्या मजुरांना मासिक ५,००० रुपयांपर्यंत पेन्शनची हमी मिळेल, ज्यात ६० वर्षांनंतर मासिक १,००० ते ५,००० रुपयांचा परतावा असेल. ही योजना मजुरांच्या कुटुंबांना (Family Social Security) आर्थिक स्थैर्य देईल आणि महागाईत (Inflation Protection for Workers) संरक्षण देईल. महाराष्ट्रात, मुंबई, पुणे आणि नागपूरसारख्या शहरांत १० लाख मजुरांनी नोंदणी केली असून, ग्रामीण भागातही जागरूकता मोहीम सुरू आहे.
पात्रता निकष सोपे आहेत: १८ वर्षांपेक्षा जास्त वयाचे असंगठित मजूर, ज्यांचे वार्षिक उत्पन्न २ लाख रुपयांपेक्षा कमी असावे आणि ई श्रम कार्ड नसावे. SC/ST आणि महिलांना प्राधान्य मिळते. आवश्यक कागदपत्रे अशी आहेत: आधार कार्ड (Aadhaar Verification), बँक पासबुक (Bank Account Linking), मोबाइल नंबर (OTP for Registration) आणि पॅसपोर्ट आकाराचे फोटो (Passport Size Photo). अर्ज प्रक्रिया eshram.gov.in या अधिकृत पोर्टलवर पूर्ण करा: रजिस्ट्रेशन बटन दाबा, नाव, जन्मतारीख, पत्ता आणि आधार नंबर भरा, कॅप्चा कोड एंटर करा आणि दस्तऐवज अपलोड करा. सबमिट केल्यानंतर ७-१० दिवसांत ई श्रम कार्ड नंबर मिळेल, जो डिजिटल वॉलेटमध्ये डाउनलोड करता येईल. CSC केंद्रात (Common Service Center) किंवा श्रम विभागाच्या कार्यालयातही अर्ज करता येईल.
या कार्डाचे प्रमुख लाभ असे आहेत: APY अंतर्गत ६० वर्षांनंतर मासिक १,००० ते ५,००० रुपयांची पेन्शन (Monthly Pension for Laborers), PMJJBY अंतर्गत २ लाख रुपयांचे जीवन विमा (Life Insurance Coverage), PMSBY अंतर्गत २ लाख रुपयांचे अपघात विमा (Accident Insurance) आणि PM Garib Kalyan Anna Yojana अंतर्गत मोफत धान्य (Free Ration Scheme). २०२५ मध्ये, ५ कोटी मजुरांना हे लाभ मिळाले असून, महाराष्ट्रात १० लाख नवीन नोंदण्या झाल्या आहेत. तज्ज्ञांच्या मते, ही योजना मजुरांच्या आर्थिक सुरक्षिततेसाठी (Financial Security for Unorganized Workers) क्रांतिकारी आहे आणि GDP च्या ५०% असंगठित क्षेत्राला मुख्य प्रवाहात आणेल.
मजुर बंधू-भगिनींनो, ही संधी गमावू नका. ई श्रम कार्ड अर्ज करा आणि पेन्शनचा लाभ घ्या. ही योजना तुमच्या भविष्याची हमी आहे.