मुंबई, ८ नोव्हेंबर २०२५: ativrusti rabi anudan watap;महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी मोठा दिलासा! राज्य सरकारने जून ते सप्टेंबर २०२५ मधील अतिवृष्टी आणि पूरग्रस्त शेतकऱ्यांसाठी विशेष रब्बी अनुदान योजना जाहीर केली आहे. या योजनेत बाधित शेतकऱ्यांना रब्बी हंगामासाठी खत-बियाणे खरेदीसाठी हेक्टरी ₹१०,००० (जास्तीत जास्त ३ हेक्टर) अनुदान मिळेल. हे निविष्ठ अनुदान (Input Subsidy for Rabi Season) म्हणून थेट बँक खात्यात (DBT) जमा होईल. मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांच्या अध्यक्षतेखालील मंत्रिमंडळाने ७ ऑक्टोबर २०२५ रोजी ₹३१,६२८ कोटींच्या विशेष मदत पॅकेजला मंजुरी दिली, ज्यात रब्बी अनुदानासाठी ₹१,७६५ कोटींचा निधी समाविष्ट आहे. राज्यातील २९ जिल्हे आणि २५३ तालुके पूर्णतः आपत्तीग्रस्त घोषित झाले असून, ६८ लाख हेक्टर क्षेत्रावरील पिकांचे नुकसान झाले आहे.
योजनेची पार्श्वभूमी आणि मुख्य वैशिष्ट्ये
२०२५ मध्ये माराठवाडा, विदर्भ आणि पश्चिम महाराष्ट्रात मुसळधार पावसाने ६८.७ लाख हेक्टर शेतीचे नुकसान केले. खरीप पिके (सोयाबीन, कापूस) पूर्णपणे उद्ध्वस्त झाल्याने शेतकरी रब्बी पेरणीसाठी आर्थिक अडचणीत सापडले. सरकारने NDRF निकषांपेक्षा जास्त मदत देण्याचा निर्णय घेतला. रब्बी अनुदान हेक्टरी ₹१०,००० (३ हेक्टर मर्यादेत) असून, यासाठी ₹६,५०० कोटींपेक्षा जास्त निधी वाटप होईल. हे अनुदान खरीप नुकसान भरपाई व्यतिरिक्त आहे, ज्यात जिरायत पिकांसाठी ₹१८,५००, बागायतीसाठी ₹२७,००० आणि फळबागांसाठी ₹३२,५०० मिळेल. पॅकेजमध्ये विहीर साफसफाईसाठी ₹३०,००० आणि पशुधन नुकसानीसाठी ₹३२,००० पर्यंत मदत समाविष्ट आहे. तज्ज्ञांच्या मते, हे अनुदान रब्बी उत्पादन २०% ने वाढवेल आणि शेतकऱ्यांना नव्याने उभे राहण्यास मदत करेल.
बाधित तालुके आणि जिल्हे: पूर्ण यादी
राज्यात २९ जिल्हे आणि २५३ तालुके पूर्णतः तर ३१ तालुके अंशतः आपत्तीग्रस्त घोषित. प्रमुख जिल्हे:
| जिल्हा | बाधित तालुके संख्या | प्रमुख तालुके उदाहरण |
|---|---|---|
| बीड | ११ | बीड, गेवराई, परळी |
| नांदेड | १६ | नांदेड, हदगाव, बिलोली |
| लातूर | १० | लातूर, उदगीर, अहमदपूर |
| छत्रपती संभाजीनगर | ९ | औरंगाबाद, पैठण, गंगापूर |
| जालना | ८ | जालना, भागूर, अंबड |
| परभणी | ९ | परभणी, जिंतूर, पाथरी |
| हिंगोली | ५ | हिंगोली, सेनगाव |
| धाराशिव (उस्मानाबाद) | ८ | उस्मानाबाद, तुळजापूर |
| सोलापूर | ११ | सोलापूर उत्तर, दक्षिण, बार्शी |
एकूण २५३ तालुके पूर्णतः बाधित. पूर्ण यादी msdhulap.com किंवा maharashtra.gov.in वर उपलब्ध.
अनुदान वाटप प्रक्रिया आणि पात्रता
अनुदान DBT द्वारे टप्प्याटप्प्याने जमा होईल (पुढील १५ दिवसांत). पात्रता: खरीप नुकसान झालेले शेतकरी, ई-KYC पूर्ण, आधार-लिंक्ड खाते. यादीत नाव नसल्यास तलाठी/कृषी अधिकारीकडे पंचनामा अपडेट करा. स्टेटस तपासा: dbt.maharashtra.gov.in वर जिल्हा-तालुका-गाव निवडून. हे अनुदान PM किसान आणि फसल बीमा योजनेशी जोडलेले आहे.
शेतकरी सूचना आणि आव्हाने
शेतकऱ्यांनी लवकर ई-KYC पूर्ण करावे, अन्यथा अनुदान रखडेल. विरोधी पक्षाने ₹५०,००० हेक्टरी मागणी केली असली तरी सरकारने NDRF पेक्षा जास्त मदत दिली आहे.