सोलापूर, ८ नोव्हेंबर २०२५:khardun gelelya shetisathi anuda ;महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी केंद्र आणि राज्य सरकारकडून मोठा दिलासा मिळाला आहे. अतिवृष्टी आणि महापुरामुळे (Ativrushti Mahapur Nuksan 2025) सोलापूर जिल्ह्यात झालेल्या पीक नुकसानीसाठी एकूण १५७९ कोटी ३७ लाख रुपयांची नुकसान भरपाई मंजूर झाली आहे. जिल्हाधिकारी डॉ. विश्वासराव नाईक यांनी सांगितले की, यापैकी ४०९ कोटी २० लाख रुपये आधीच ३ लाख ४१ हजार शेतकऱ्यांच्या खात्यांत जमा झाले आहेत. उर्वरित रक्कम, विशेषतः खरडून गेलेल्या जमिनीची (Eroded Land Relief Solapur) भरपाई लवकरच DBT द्वारे वितरित होईल. ही योजना NFSA आणि PM किसान योजनेशी जोडली असून, लाखो शेतकऱ्यांना रब्बी पेरणीसाठी आधार मिळेल.
अतिवृष्टीचा विनाश आणि सरकारची तात्काळ मदत
२०२५ च्या ऑगस्ट-सप्टेंबर महिन्यात सोलापूर जिल्ह्यात मुसळधार पावसाने धुमाकूळ घातला. सीना नदीसह इतर नद्यांना पूर आल्याने संपूर्ण जिल्हा प्रभावित झाला. कोणतेही तालुका किंवा गाव वाचू शकले नाही, ज्यामुळे २१ लाख हेक्टर शेतीचे नुकसान झाले. जिल्ह्यातील ७ लाख ६४ हजार शेतकरी प्रभावित झाले असून, सोयाबीन, कापूस आणि धान्य पिकांना सर्वाधिक फटका बसला. केंद्र सरकारने NDRF अंतर्गत ५०% आणि राज्याने ५०% निधी मंजूर केला आहे. कृषी विभागाने ई-पंचनामा प्रक्रिया पूर्ण करून लाभार्थी यादी तयार केली असून, ९०% शेतकऱ्यांना थेट लाभ मिळेल. तज्ज्ञांच्या मते, ही भरपाई रब्बी हंगामासाठी वेळेवर ठरेल आणि शेती उत्पादकता १५% ने वाढेल. (Solapur District Flood Damage Report 2025)
मंजूर रक्कम आणि वितरण: जिल्ह्यानिहाय ब्रेकडाउन
जिल्ह्यातील नुकसानीसाठी चार टप्प्यांत रक्कम मंजूर झाली आहे. खालील तक्त्यात तपशील:
| महिना/घटना | प्रभावित शेतकरी | प्रभावित क्षेत्र (हेक्टर) | मंजूर रक्कम (₹ कोटी) | जमा रक्कम (₹ कोटी) |
|---|---|---|---|---|
| सप्टेंबर (अतिवृष्टी/पूर) | ७.६४ लाख | १०.५ लाख | ८६७.३८ | ४०९.२० |
| मे (अवकाळी पाऊस) | ३२,४४० | २१,९८९ | ४०.४३ | ४०.४३ (पूर्ण) |
| ऑगस्ट (अतिवृष्टी) | ३,९३० | ४,७४८ | ४.०० (प्रस्तावित) | ० (प्रलंबित) |
| खरडून गेलेली जमीन | १७,००० | १२,००० | ५४.७५ | ० (प्रलंबित) |
| एकूण | ८.१७ लाख | १३.४ लाख | १५७९.३७ | ४४९.६३ |
सप्टेंबर नुकसानीसाठी ८६७ कोटी मंजूर असून, उत्तर सोलापूर, दक्षिण सोलापूर आणि अक्कलकोट तालुक्यांना प्राधान्य. खरडून गेलेल्या जमिनीची रक्कम (माती/गाळ साचलेली जमीन) अक्कलकोट आणि माळशिरस तालुक्याची आकडेवारी मिळाल्यानंतर १५ दिवसांत जमा होईल. (Ativrushti Nuksan Bharpai List Solapur)
भरपाईचे दर आणि पात्रता: शेतकऱ्यांसाठी मार्गदर्शन
पीक नुकसान भरपाईचे दर पिकानुसार हेक्टरी ₹१८,५०० ते ₹३२,५०० असून, खरडून गेलेल्या जमिनीसाठी हेक्टरी ₹४७,००० पर्यंत (दुरुस्ती अशक्य जमिनीसाठी). पात्रता: महाराष्ट्रातील शेतकरी, ७/१२ उतारा, आधार-लिंक्ड खाते आणि ई-KYC पूर्ण. विमा घेतलेल्या शेतकऱ्यांना अतिरिक्त ₹५०,००० हेक्टरी मिळेल. स्टेटस तपासण्यासाठी dbt.maharashtra.gov.in वर जा किंवा तलाठी कार्यालयाशी संपर्क साधा. शेतकऱ्यांनी लवकर ई-पंचनामा अपडेट करावा, जेणेकरून रक्कम रखडणार नाही. (Maharashtra Crop Loss Compensation Rates 2025)
भविष्यातील योजना आणि आव्हाने
सरकारने अतिवृष्टी निवारणासाठी शेततळे आणि ड्रेनेज सुधारणा योजना सुरू केली असून, २०२६ पर्यंत १०,००० नवीन शेततळ्यांची उभारणी होईल. मात्र, अक्कलकोटसारख्या तालुक्यांत आकडेवारी रखडल्याने उशीर होत आहे. शेतकरी संघटनांनी मागणी केली आहे की, खरडून गेलेल्या जमिनीसाठी हेक्टरी ₹१ लाख करावे. ही भरपाई पीएम फसल बीमा आणि राष्ट्रीय आपत्ती मदत निधीशी जोडली आहे.