मुंबई, ६ नोव्हेंबर २०२५:maharashtra-ativrushti-nuksan-bharpai-kyc-2025-e-kyc-process महाराष्ट्रात २०२५ च्या खरीप हंगामात (जून ते ऑक्टोबर) झालेल्या अतिवृष्टी आणि पूरस्थितीमुळे शेतकऱ्यांना मोठा फटका बसला आहे. राज्य सरकारने या नैसर्गिक आपत्तीग्रस्त शेतकऱ्यांसाठी ३१,६२८ कोटी रुपयांचे भव्य मदत पॅकेज जाहीर केले असून, यात अतिवृष्टी नुकसान भरपाई (Ativrushti Nuksan Bharpai 2025) ही प्रमुख योजना आहे. मात्र, या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांनी ई-KYC प्रक्रिया पूर्ण करणे अनिवार्य आहे. मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांच्या घोषणेनुसार, दिवाळीपूर्वी ९०% शेतकऱ्यांच्या खात्यांत रक्कम जमा होईल, पण KYC न केल्यास मदत रखडेल. (Maharashtra Flood Relief Package 2025)
अतिवृष्टीचा विनाश आणि सरकारची तात्काळ प्रतिक्रिया
२०२५ मध्ये माराठवाडा, विदर्भ, उत्तर महाराष्ट्र आणि पश्चिम महाराष्ट्रात मुसळधार पावसाने धुमाकूळ घातला. २९ जिल्हे आणि २५३ तालुके पूर्ण किंवा अंशतः प्रभावित झाले असून, ६८.७ लाख हेक्टर शेतीचे नुकसान झाले. यात ३९ लाख एकर शेतजमीन धुऊन गेली, तर पिकांचे मोठे नुकसान झाले. राज्य सरकारने जून ते सप्टेंबर कालावधीत झालेल्या अतिवृष्टीसाठी विशेष पॅकेज जाहीर केले. यात पिक नुकसान भरपाई व्यतिरिक्त, जनावरीत मृत्यूसाठी ४ लाख, पशुधन नुकसानीसाठी २०,००० ते ३७,५०० रुपये आणि घर-दुकान नुकसानीसाठी भरपाईचा समावेश आहे. (Heavy Rainfall Damage Maharashtra 2025)
मुख्यमंत्र्यांनी सांगितले, “शेतकऱ्यांच्या संकटकाळात सरकारची जबाबदारी आहे. ३१,६२८ कोटींच्या या पॅकेजमुळे शेतकरी रब्बी हंगामासाठी तयार होऊ शकतील.” यापैकी ८,००० कोटी रुपये आधीच वितरित झाले असून, उर्वरित १८,५०० कोटी रुपये या आठवड्याच्या शेवटी जमा होणार आहेत. मात्र, डीबीटी (Direct Benefit Transfer) प्रक्रियेसाठी आधार-लिंक्ड खाते आणि ई-KYC आवश्यक आहे. (Crop Loss Compensation Maharashtra)
अतिवृष्टी नुकसान भरपाईचे दर: हेक्टरी १८,५०० ते ३२,५०० रुपये
महाराष्ट्र अतिवृष्टी नुकसान भरपाई योजनेनुसार, पिकाच्या प्रकारानुसार भरपाईचे दर निश्चित केले आहेत:
- वर्षा पिके (Rainfed Crops): हेक्टरी १८,५०० रुपये (NDRF अंतर्गत ८,५०० + राज्य अनुदान १०,०००).
- हंगामी बागायती (Seasonal Irrigated): हेक्टरी २७,००० रुपये.
- पूर्ण बागायती (Perennial Crops): हेक्टरी ३२,५०० रुपये.
- जमीन धुली (Washed Away Land): दुरुस्तीयोग्य जमिनीसाठी १८,००० रुपये; दुरुस्ती अशक्य जमिनीसाठी ५,००० ते ४७,००० रुपये.
पिक विमा घेतलेल्या शेतकऱ्यांना हेक्टरी ३५,००० ते ५०,००० रुपयांपर्यंत अतिरिक्त भरपाई मिळेल. तीन हेक्टर मर्यादेत ही मदत असेल. जिल्हानिहाय यादीत नांदेड, बीड, सोलापूर, लातूरसह २५१ तालुके पूर्ण आपत्तीग्रस्त घोषित झाले आहेत. (Shetkari Nuksan Bharpai Yojana 2025)
KYC प्रक्रिया: स्टेप बाय स्टेप मार्गदर्शन
अतिवृष्टी नुकसान भरपाई KYC प्रक्रिया पूर्ण न केल्यास अनुदान रखडते. सरकारने ई-KYC ची सूट दिलेली असली तरी, आधार प्रमाणीकरण अनिवार्य आहे. खालील स्टेप्स फॉलो करा:
- फार्मर आयडी चेक करा: महा-ई सेवा केंद्र किंवा maha-agri.gov.in वर लॉगिन करा. शेतकरी ओळख क्रमांक (Farmer ID) असल्यास पंचनामा स्वयंचलित जोडला जाईल.
- ई-पंचनामा KYC: महा-ई सेवा केंद्रात जा किंवा msdhulap.com/e-panchnama-kyc-mahaonline वर ऑनलाइन अर्ज करा. आधार कार्ड, बँक खाते तपशील आणि मोबाइल नंबर लिंक करा.
- OTP व्हेरिफिकेशन: आधारवर OTP येईल; तो एंटर करा. प्रक्रिया ५-१० मिनिटांत पूर्ण होईल.
- स्टेटस चेक: dbt.maharashtra.gov.in वर जिल्हा, तालुका, गाव निवडून यादी पहा. KYC पूर्ण झाल्यावर ८-१० दिवसांत रक्कम जमा होईल.
शेतकऱ्यांनी तलाठी, कृषी अधिकारी किंवा CSC केंद्राशी संपर्क साधावा. फार्मर आयडी नसल्यास, ०२४०-२४११००० वर कॉल करा. (Ativrushti Nuksan Bharpai KYC Process)
ई-KYC ची सूट आणि आव्हाने
सरकारने अतिवृष्टीग्रस्तांसाठी ई-KYC नियम शिथिल केले असून, बँक लोन वसुली थांबवली आहे. तरीही, आधार लिंक नसल्यास समस्या येऊ शकते. काही शेतकऱ्यांनी सांगितले, “KYC केल्यानंतरही रक्कम आली नाही.” यासाठी तक्रार नोंदणी dbtgrievance.maharashtra.gov.in वर करा. केंद्रीय गृहमंत्री अमित शहा यांनी सांगितले, “केंद्र सरकार अतिरिक्त मदत देईल.” (Maharashtra Natural Disaster Relief KYC)
शेतकऱ्यांसाठी टिप्स आणि भविष्यातील योजना
शेतकऱ्यांनी लवकर KYC पूर्ण करावे, जेणेकरून रब्बी पेरणीसाठी निधी मिळेल. ही योजना पीएम किसान आणि शेतकरी विमा योजनेशी जोडली आहे. तज्ज्ञ सांगतात, “पारदर्शक DBT मुळे भ्रष्टाचार कमी होईल.” अधिक माहितीसाठी maha-agri.gov.in किंवा relief.maharashtra.gov.in भेट द्या.