shetkari-wihir-anudan-yojana-2025महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी सिंचन सुविधा मजबूत करण्यासाठी राज्य सरकारची ‘बिरसा मुंडा कृषी क्रांती योजना’ आणि ‘डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर कृषी स्वावलंबन योजना’ ही दोन प्रमुख योजना आहेत. या योजनांद्वारे नवीन विहीर, विहीर दुरुस्ती, बोअर खोदणे आणि शेततळ्यासाठी ५०,००० ते १ लाख रुपयांपर्यंत अनुदान मिळते. २०२५ च्या ताज्या अपडेटनुसार, महाराष्ट्र कृषी विभागाने ३१ ऑक्टोबर २०२५ रोजी GR जारी करून योजना विस्तारित केली असून, २ लाख शेतकऱ्यांसाठी ५०० कोटी रुपयांचा निधी मंजूर झाला आहे. ताज्या बातम्यांनुसार, १५ ऑक्टोबर २०२५ च्या विभागाच्या अहवालात सांगितले आहे की, १०,००० शेतकऱ्यांना अनुदान मंजूर झाले असून, सिंचन क्षेत्र २०% ने वाढेल.
योजनांचे मुख्य वैशिष्ट्ये आणि अनुदान रक्कम: ‘बिरसा मुंडा कृषी क्रांती योजना’ ही अनुसूचित जमाती (ST) शेतकऱ्यांसाठी आहे, तर ‘डॉ. आंबेडकर कृषी स्वावलंबन योजना’ अनुसूचित जाती (SC) आणि नवबौद्धांसाठी आहे. दोन्ही योजनांत नवीन विहीरसाठी ५०,००० रुपये, विहीर दुरुस्तीसाठी ३०,००० रुपये, बोअर खोदण्यासाठी ५०,००० रुपये, शेततळ्यासाठी ८०,००० रुपये, सोलर पंपसाठी ५०,००० रुपये आणि परसबाग/इनवेल बोअरिंगसाठी ८०,००० रुपये अनुदान मिळते. २०२५ च्या अपडेटनुसार, SC/ST साठी १००% सबसिडी (कमाल १ लाख रुपये) आणि इतरांसाठी ५०% असून, योजना ३० जिल्ह्यांत लागू आहे. ही योजना सिंचन सुविधा (Irrigation Facilities Subsidy) आणि शेतकरी विहीर अनुदान (Farmer Well Subsidy 2025) चा आधार आहे, ज्यामुळे शेतजमिनीची उत्पादकता ३०% ने वाढेल.
पात्रता आणि गरजा: पात्रता: शेतकरी महाराष्ट्रातील ST/SC/नवबौद्ध असावा, ०.४० ते ६.०० हेक्टर जमीन असावी, आधार लिंक्ड बँक खाते असावे, आणि जात प्रमाणपत्र असावे। योजना दुष्काळग्रस्त जिल्ह्यांत (नाशिक, जळगाव, बीड, लातूर) प्राधान्याने राबवली जाते। ताज्या बातम्यांनुसार, १८ ऑक्टोबर २०२५ रोजी कृषी विभागाने सांगितले की, ५०,००० अर्ज नोंदवले गेले असून, ८०% मंजूर झाले आहेत।
अर्ज प्रक्रिया: अर्ज mahadbt.maharashtra.gov.in वर ऑनलाइन करा: ‘शेतकरी लॉगिन’ करा, ‘सिंचन योजना’ निवडा, तपशील (विहीर/बोअर प्रकार, खर्च अंदाज) भरा आणि कागदपत्रे (७/१२ उतारा, आधार, जात प्रमाणपत्र, बँक पासबुक, फोटो, प्रकल्प अहवाल) अपलोड करा। सबमिट केल्यानंतर अर्ज क्रमांक मिळेल; स्टेटस ‘ट्रॅक अर्ज’ मध्ये तपासा। सत्यापनानंतर (३०-४५ दिवस) अनुदान DBT द्वारे जमा होते। ऑफलाइनसाठी गटविकास अधिकारी, कृषी अधिकारी किंवा पंचायत समिती कार्यालयात अर्ज सादर करा। २०२५ च्या अपडेटनुसार, अर्ज अंतिम तारीख ३१ डिसेंबर असून, ९०% अर्ज ३० दिवसांत मंजूर होतात। हेल्पलाइन १८००-२३३-३४४० वर संपर्क साधा।
महत्त्व आणि फायदे: ही योजना सिंचन क्षेत्र वाढवून उत्पादन २५% ने वाढवेल, दुष्काळ टाळेल आणि शेतकऱ्यांचे उत्पन्न दुप्पट करेल। ताज्या अपडेटनुसार, २०२५ मध्ये सोलर पंपसाठी अतिरिक्त २०,००० रुपये अनुदान जाहीर झाले आहे। ही योजना शेतकरी सिंचन अनुदान (Farmer Irrigation Subsidy) चा आधार आहे। शेतकरी बांधवांनी लवकर अर्ज करून लाभ घ्या; अधिक माहितीसाठी महाडीबीटी पोर्टल पहा।