1 मे 2025 पासून एटीएम शुल्क वाढणार आहे, आणि यामुळे बँकिंग क्षेत्रात मोठा बदल होणार आहे. रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ने एटीएम व्यवहार शुल्क मध्ये वाढीला मान्यता दिली आहे, ज्यामुळे सामान्य ग्राहकांना रोख काढणे आणि गैर-आर्थिक व्यवहार (उदा., बॅलन्स तपासणी) साठी जास्त शुल्क द्यावे लागेल. या ब्लॉगमध्ये, आम्ही एटीएम शुल्क वाढ, मोफत व्यवहार मर्यादा, बँकांचे नवीन दर, आणि याचा सामान्य लोकांवर होणारा परिणाम याबाबत सविस्तर माहिती देऊ. ही माहिती पूर्णपणे प्रमाणित आहे, जी RBI मार्गदर्शक तत्त्वे आणि बँकांच्या अधिकृत अधिसूचनांवर आधारित आहे.
एटीएम शुल्क वाढीचा तपशील: किती आणि कधीपासून?
RBI ने एटीएम व्यवहार शुल्क मध्ये बदल करण्याची घोषणा केली आहे, जी 1 मे 2025 पासून लागू होईल. खालीलप्रमाणे शुल्कात वाढ होणार आहे:
- आर्थिक व्यवहार (रोख काढणे): मोफत मर्यादेपलीकडे प्रत्येक व्यवहारासाठी ₹23 (यापूर्वी ₹21) शुल्क आकारले जाईल, कर वगळून.
- गैर-आर्थिक व्यवहार (उदा., बॅलन्स तपासणी, मिनी स्टेटमेंट): काही बँकांमध्ये यासाठी ₹10 ते ₹11 शुल्क लागेल (यापूर्वी ₹8.50 ते ₹10).
- प्रभावी तारीख: बहुतांश बँकांसाठी 1 मे 2025, परंतु पंजाब नॅशनल बँक (PNB) साठी 9 मे 2025 पासून लागू होईल.
ही वाढ नॅशनल पेमेंट्स कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया (NPCI) च्या शिफारशीवर आधारित आहे, ज्याने एटीएम देखभाल खर्च आणि इंटरचेंज फी वाढीची मागणी केली होती.
मोफत व्यवहार मर्यादा: कोणत्या बँकेत किती?
RBI मार्गदर्शक तत्त्वां नुसार, मोफत व्यवहार मर्यादा मध्ये कोणताही बदल झालेला नाही. खालीलप्रमाणे मर्यादा कायम राहतील:
- स्वतःच्या बँकेच्या एटीएमवर: दरमहा 5 मोफत व्यवहार (आर्थिक आणि गैर-आर्थिक).
- इतर बँकेच्या एटीएमवर:
- मेट्रो शहरांत: दरमहा 3 मोफत व्यवहार.
- गैर-मेट्रो शहरांत: दरमहा 5 मोफत व्यवहार.
या मर्यादेनंतर प्रत्येक व्यवहारासाठी ₹23 (आर्थिक) किंवा ₹10-11 (गैर-आर्थिक) शुल्क लागेल. उदाहरणार्थ, HDFC बँक ने स्पष्ट केले आहे की त्यांच्या एटीएमवर गैर-आर्थिक व्यवहार मोफत राहतील, परंतु इतर बँकांच्या एटीएमवर दोन्ही प्रकारचे व्यवहार मर्यादेत गणले जातील.
कोणत्या बँका शुल्क वाढवत आहेत?
खालील प्रमुख बँकांनी एटीएम शुल्क वाढ जाहीर केली आहे:
- HDFC बँक:
- आर्थिक व्यवहार: 1 मे 2025 पासून, मोफत मर्यादेनंतर ₹23 + कर.
- गैर-आर्थिक व्यवहार: स्वतःच्या एटीएमवर मोफत, इतर बँकांच्या एटीएमवर मर्यादेत गणले जाईल.
- पंजाब नॅशनल बँक (PNB):
- आर्थिक व्यवहार: 9 मे 2025 पासून ₹23 + GST.
- गैर-आर्थिक व्यवहार: ₹11 + GST.
- कोटक महिंद्रा बँक:
- आर्थिक व्यवहार: ₹23 (यापूर्वी ₹21).
- गैर-आर्थिक व्यवहार: ₹10 (यापूर्वी ₹8.50).
- दैनिक काढण्याची मर्यादा: Edge, Pro, Ace खात्यांसाठी ₹1,00,000, Easy Pay खात्यांसाठी ₹25,000.
- इंडसइंड बँक:
- सर्व खात्यांसाठी (सेव्हिंग्स, सॅलरी, NRI, चालू खाते) ₹23 प्रति आर्थिक व्यवहार, 1 मे 2025 पासून.
या बँकांनी आपल्या वेबसाइट्स आणि ग्राहकांना ईमेलद्वारे याबाबत माहिती दिली आहे.
शुल्क वाढीची कारणे
RBI ने एटीएम शुल्क वाढ मंजूर करण्याची प्रमुख कारणे खालीलप्रमाणे आहेत:
- वाढता देखभाल खर्च: एटीएम चालवणे, देखभाल करणे, आणि इतर बँकांच्या ग्राहकांना सेवा देण्याचा खर्च गेल्या काही वर्षांत वाढला आहे.
- डिजिटल पेमेंटला प्रोत्साहन: UPI, मोबाइल बँकिंग, आणि इंटरनेट बँकिंग यासारख्या डिजिटल पर्यायांना प्रोत्साहन देण्यासाठी RBI ही वाढ वापरत आहे.
- लहान बँकांना आधार: लहान बँकांना, ज्यांच्याकडे कमी एटीएम नेटवर्क आहे, मोठ्या बँकांवर अवलंबून राहावे लागते. ही वाढ त्यांना आर्थिक स्थिरता देण्यासाठी आहे.
सामान्य लोकांवर होणारा परिणाम
एटीएम शुल्क वाढ चा थेट परिणाम खालीलप्रमाणे असेल:
- वारंवार एटीएम वापरणाऱ्यांना फटका:
- जे ग्राहक वारंवार रोख काढतात किंवा बॅलन्स तपासतात, त्यांना जास्त शुल्क द्यावे लागेल. उदाहरणार्थ, जर एखाद्या व्यक्तीने मेट्रो शहरात 6 इतर बँकांचे एटीएम व्यवहार केले, तर त्याला 3 मोफत + 3 × ₹23 = ₹69 + कर द्यावे लागतील.
- लहान बँकांचे ग्राहक जास्त प्रभावित:
- लहान बँकांचे एटीएम नेटवर्क मर्यादित असल्याने, त्यांचे ग्राहक इतर बँकांच्या एटीएम वर अवलंबून राहतात, ज्यामुळे त्यांचे शुल्क जास्त होईल.
- ग्रामीण भागातील प्रभाव:
- गैर-मेट्रो भागात 5 मोफत व्यवहार मिळत असले, तरी ग्रामीण भागात डिजिटल बँकिंग ची उपलब्धता कमी असल्याने, लोकांना एटीएम वरच अवलंबून राहावे लागते.
- डिजिटल पेमेंटकडे वळण:
- RBI च्या या निर्णयामुळे UPI आणि कार्ड पेमेंट चा वापर वाढण्याची शक्यता आहे, विशेषतः शहरी भागात.
ग्राहकांनी काय करावे?
एटीएम शुल्क वाढ मुळे ग्राहकांनी खालील उपायांचा अवलंब करावा:
- मोफत मर्यादेत राहा:
- आपल्या मोफत व्यवहार मर्यादेचा (3 किंवा 5) काळजीपूर्वक वापर करा.
- डिजिटल पेमेंट स्वीकारा:
- UPI, मोबाइल बँकिंग, किंवा डेबिट कार्ड वापरून एटीएम वापर कमी करा.
- स्वतःच्या बँकेचे एटीएम वापरा:
- इतर बँकांच्या एटीएम ऐवजी स्वतःच्या बँकेचे एटीएम वापरल्यास शुल्क कमी होईल.
- बँकेच्या अधिसूचनांवर लक्ष ठेवा:
- आपल्या बँकेच्या वेबसाइटवर किंवा ईमेलद्वारे नवीन शुल्क रचना तपासा.
RBI चे इतर संबंधित बदल
एटीएम शुल्क वाढ व्यतिरिक्त, RBI ने खालील बदलांची घोषणा केली आहे:
- एटीएममध्ये ₹100 आणि ₹200 नोटांचा पुरवठा: सप्टेंबर 2025 पर्यंत 75% आणि मार्च 2026 पर्यंत 90% एटीएम मध्ये या नोटा उपलब्ध असतील.
- ग्रामीण बँकांचे एकत्रीकरण: 1 मे 2025 पासून 43 प्रादेशिक ग्रामीण बँका 28 मध्ये एकत्रित केल्या जातील, ज्यामुळे बँकिंग सेवा अधिक कार्यक्षम होतील.
एटीएम शुल्क वाढ हा RBI चा एक महत्त्वाचा निर्णय आहे, जो बँकिंग क्षेत्राला आर्थिक स्थिरता देण्यासाठी आणि डिजिटल पेमेंट ला प्रोत्साहन देण्यासाठी घेण्यात आला आहे. तथापि, याचा थेट परिणाम वारंवार एटीएम वापरणाऱ्या ग्राहकांवर होईल, विशेषतः लहान बँकांचे ग्राहक आणि ग्रामीण भागातील लोक. HDFC, PNB, कोटक महिंद्रा, आणि इंडसइंड सारख्या बँकांनी नवीन शुल्क रचना लागू करण्यास सुरुवात केली आहे. ग्राहकांनी मोफत व्यवहार मर्यादा चा हुशारीने वापर करून आणि डिजिटल बँकिंग चा अवलंब करून आपला खर्च कमी करावा.
जर तुम्हाला याबाबत अधिक माहिती हवी असेल किंवा तुमच्या बँकेच्या विशिष्ट एटीएम शुल्क बद्दल जाणून घ्यायचे असेल, तर खाली कमेंट करा! बँकिंग आणि पर्सनल फायनान्स शी संबंधित नवीनतम अपडेट्ससाठी आमच्या ब्लॉगला फॉलो करा.