favarani-pump-yojana-2025-apply-online-subsidy-irrigation-update;भारतातील शेती क्षेत्रात पाण्याची कमतरता आणि बदलते हवामान ही प्रमुख आव्हाने आहेत. अशा परिस्थितीत केंद्र सरकारने फवारणी पंप योजना (Favarani Pump Yojana) अंतर्गत शेतकऱ्यांना सिंचन सुविधा मजबूत करण्यासाठी पुढाकार घेतला आहे. ही योजना प्रधानमंत्री कृषी सिंचाई योजना (PMKSY) च्या ‘पे ड्रॉप मोअर क्रॉप’ (PDMC) घटकाचा भाग असून, २०२५ मध्ये तिचा विस्तार करण्यात आला आहे. ताज्या बातम्यांनुसार, १६ ऑक्टोबर २०२५ रोजी कृषी मंत्रालयाने राज्यांना ड्रिप आणि फवारणी सिंचनासाठी अधिक लवचिकता दिली असून, ५ हेक्टर क्षेत्रासाठी सबसिडीची मर्यादा कायम आहे. या योजनेने २०१५ पासून २०२५-२६ पर्यंत १०२.५६ लाख हेक्टर क्षेत्र कव्हर केले असून, छोटे आणि सीमांत शेतकऱ्यांना प्राधान्य देण्यात आले आहे. फवारणी पंप योजना २०२५ (Favarani Pump Yojana 2025) ही ट्रेंडिंग चर्चा असून, सिंचन सबसिडी (Irrigation Subsidy) आणि शेती यांत्रिकीकरण (Farm Mechanization) सारख्या हाय CPC कीवर्ड्सप्रमाणे शेतकऱ्यांना आर्थिक आणि तांत्रिक आधार देते.
या योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट शेतकऱ्यांना कमी पाण्यात जास्त उत्पादन देणाऱ्या तंत्रज्ञानाशी जोडणे आहे. फवारणी पंप (Sprinkler Irrigation System) मुळे पाण्याची ४०-५०% बचत होते आणि पिकांची समान सिंचन होते, ज्यामुळे मातीची ओलावा टिकून राहतो आणि खतांचा वापर कमी होतो. छोटे शेतकरी (२ हेक्टरपेक्षा कमी जमीन) आणि सीमांत शेतकरी (२-५ हेक्टर) ला युनिट खर्चाच्या ५५% सबसिडी मिळते, तर इतर शेतकऱ्यांना ४५% सबसिडी. उदाहरणार्थ, १ हेक्टरसाठी फवारणी पंपची किंमत ५०,००० रुपये असल्यास छोट्या शेतकऱ्यांना २७,५०० रुपये सबसिडी मिळेल. ७ वर्षांनंतर पुन्हा सबसिडी उपलब्ध असते. २०२५ च्या अपडेटनुसार, राज्य सरकारे अतिरिक्त टॉप-अप सबसिडी देतात, ज्यामुळे एकूण लाभ ६५-८५% पर्यंत पोहोचतो. ही योजना PM-RKVY अंतर्गत चालते आणि शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात २०-३०% वाढ घडवते, विशेषतः हरभरा, सोयाबीन आणि भाजीपाला पिकांसाठी.
पात्रता निकष सोपे असून, अर्जदार भारतीय नागरिक असावा, शेतीयोग्य जमीन असावी (५ हेक्टरपर्यंत), आधार कार्ड आणि भूमी दस्तऐवज असावेत आणि पूर्वी MI (मायक्रो इरिगेशन) सबसिडी न घेतलेली असावी. SC/ST, महिला शेतकरी आणि SHG ला प्राधान्य आहे. योजना सर्व राज्यांत लागू असली तरी, महाराष्ट्र, गुजरात आणि राजस्थानसारख्या दुष्काळग्रस्त भागांत विशेष फोकस आहे.
अर्ज प्रक्रिया डिजिटल आहे: राज्य कृषी विभागाच्या वेबसाइट (जसे mahadbt.maharashtra.gov.in) वर जा, ‘PMKSY-PDMC’ निवडा आणि आधार लिंक्ड मोबाइलने नोंदणी करा. जमीन दस्तऐवज, सिंचन मॅप आणि बँक तपशील अपलोड करा. सत्यापनानंतर सबसिडी DBT द्वारे जमा होते. ऑफलाइन साठी नजीकच्या कृषी कार्यालयात अर्ज सादर करा. २०२५ मध्ये, ऑनलाइन अर्जांसाठी मोबाइल अॅप सुरू झाले असून, अंतिम तारीख ३१ डिसेंबर २०२५ आहे.
या योजनेचे फायदे असे: फवारणी पंप फ्री किंवा सबसिडीवर मिळेल, पाणी बचत होईल, उत्पादन वाढेल आणि डिझेल/बिजली खर्च ५०% कमी होईल. शेतकरी बांधवांनी लवकर अर्ज करून लाभ घ्या; ही योजना शाश्वत शेती (Sustainable Farming) चा आधार आहे.