अपडेट: २९ सप्टेंबर २०२५
e-shram-card-yojana-3000-rupaye-pensionकेंद्र सरकारने असंघटित क्षेत्रातील कामगारांच्या आर्थिक सुरक्षेसाठी महत्त्वपूर्ण पाऊल उचलले आहे. ई-श्रम कार्ड योजना (E-Shram Card Yojana) अंतर्गत पात्र कामगारांना वयाच्या साठाव्या वर्षानंतर दरमहा ₹3,000 रुपये पेन्शन मिळणार आहे. देशातील कोट्यवधी बांधकाम मजूर, रिक्षाचालक, फेरीवाले, शेतमजूर आणि घरकामगार या योजनेतून लाभ घेऊ शकतात.
योजना का सुरू करण्यात आली?
भारतामध्ये सुमारे ९०% कामगार असंघटित क्षेत्रात कार्यरत आहेत. या कामगारांकडे ना निश्चित पगार असतो ना निवृत्ती वेतनाची सोय. अशा परिस्थितीत वृद्धापकाळात त्यांना मोठ्या अडचणींना सामोरे जावे लागते. हे लक्षात घेऊन केंद्र सरकारने ई-श्रम कार्ड योजना सुरू केली. या योजनेचा उद्देश कामगारांना पेन्शन, विमा संरक्षण आणि सामाजिक सुरक्षा उपलब्ध करून देणे हा आहे.
योजनेचे प्रमुख फायदे
- वयाच्या ६० वर्षांनंतर दरमहा ₹3,000 रुपये पेन्शन थेट बँक खात्यात जमा.
- अपघातामुळे मृत्यू झाल्यास किंवा कायमस्वरूपी अपंगत्व आल्यास ₹2 लाख विमा संरक्षण.
- आंशिक अपंगत्वासाठी ₹1 लाख विमा रक्कम.
- संपूर्ण भारतात कुठेही मान्य असलेले सिंगल युनिक कार्ड.
- विविध सरकारी योजनांचा थेट लाभ मिळविण्यास मदत.
पात्रता निकष
ई-श्रम कार्डसाठी अर्ज करताना खालील अटी आवश्यक आहेत:
- अर्जदाराचे वय १६ ते ५९ वर्षे दरम्यान असावे.
- मासिक उत्पन्न ₹15,000 पेक्षा कमी असावे.
- अर्जदाराने आयकर भरत नसावा.
- कोणत्याही सरकारी किंवा खाजगी पेन्शन योजनेत आधीच सामील नसावा.
आवश्यक कागदपत्रे
- आधार कार्ड (मोबाईल नंबरशी लिंक असणे आवश्यक).
- बँक खाते तपशील (पेन्शन व विमा थेट खात्यात जमा होण्यासाठी).
- पत्ता व संपर्क माहिती.
नोंदणी प्रक्रिया
ई-श्रम कार्डसाठी नोंदणी दोन प्रकारे करता येते:
- ऑनलाइन नोंदणी –
- अधिकृत संकेतस्थळ eshram.gov.in वर जा.
- आधार क्रमांक व मोबाईल OTP द्वारे नोंदणी करा.
- वैयक्तिक व बँक माहिती भरून फॉर्म सबमिट करा.
- तत्काळ ई-श्रम कार्ड डाउनलोड करता येईल.
- ऑफलाइन नोंदणी –
- जवळच्या CSC (Common Service Center) मध्ये जाऊन अर्ज सादर करता येईल.
कामगारांसाठी महत्त्व
ई-श्रम कार्ड योजना ही असंघटित कामगारांसाठी आर्थिक स्थैर्याचे मोठे साधन आहे. वृद्धापकाळात मिळणारी पेन्शन त्यांना जीवन निर्वाहासाठी आधार देते, तर विमा कवचामुळे अपघात किंवा मृत्यूच्या परिस्थितीत कुटुंबाला मदत मिळते.
तज्ज्ञांचे मत
आर्थिक तज्ज्ञांच्या मते, या योजनेमुळे भारतातील असंघटित कामगार वर्गाला प्रथमच औपचारिक सामाजिक सुरक्षा कवच मिळत आहे. यामुळे ग्रामीण व शहरी भागातील लाखो कुटुंबांचे भविष्य सुरक्षित होईल.
निष्कर्ष
जर तुम्ही पात्र असाल तर आजच ई-श्रम कार्ड योजना अंतर्गत नोंदणी करा. दरमहा ₹3,000 रुपये पेन्शन, विमा संरक्षण आणि सरकारी योजनांचा थेट लाभ मिळविण्याची ही सुवर्णसंधी आहे.
अधिक माहितीसाठी आणि नोंदणीसाठी अधिकृत वेबसाइट eshram.gov.in ला भेट द्या.