आदमपूर एअर बेस (Adampur Air Base) हे भारताच्या हवाई दलाचे (Indian Air Force) दुसरे सर्वात मोठे आणि सामरिकदृष्ट्या महत्त्वाचे हवाई तळ आहे. पंजाबमधील जालंधर आणि होशियारपूर या शहरांदरम्यान वसलेले हे हवाई तळ गेल्या काही दिवसांपासून चर्चेत आहे, विशेषतः ऑपरेशन सिंदूर (Operation Sindoor) आणि भारत-पाकिस्तान संघर्ष (India-Pakistan Conflict) यामुळे. या लेखात आपण आदमपूर एअर बेस का बंद आहे, त्याचा इतिहास, नवीनतम बातम्या आणि इतर महत्त्वाच्या तथ्यांचा सखोल अभ्यास करणार आहोत.
आदमपूर एअर बेस का बंद आहे?
आदमपूर एअर बेस गेल्या काही दिवसांपासून सुरक्षेच्या कारणास्तव बंद आहे. ९ मे २०२५ रोजी पाकिस्तानच्या ड्रोन आणि मिसाइल हल्ल्यांचा प्रयत्न (Pakistan Drone and Missile Attacks) झाला होता, ज्यामुळे भारतातील अनेक हवाई तळ, विशेषतः आदमपूर, बंद करण्यात आले. ऑपरेशन सिंदूर च्या यशस्वी कारवाईनंतर, ज्यामध्ये भारतीय हवाई दलाने (IAF) आणि भारतीय सैन्याने (Indian Army) पाकिस्तानातील आणि पाकिस्तान व्यापलेल्या काश्मीरमधील (Pakistan-Occupied Kashmir) दहशतवादी तळांवर (Terror Camps) अचूक हल्ले केले, पाकिस्तानने आदमपूरसह अनेक भारतीय हवाई तळांवर हल्ल्याचा प्रयत्न केला. या हल्ल्यांमध्ये पाकिस्तानने आदमपूर येथील S-400 हवाई संरक्षण यंत्रणा (S-400 Air Defence System) आणि मिग-२९ विमाने (MiG-29 Aircraft) नष्ट केल्याचा खोटा दावा केला होता.
या हल्ल्यांनंतर, सुरक्षा कारणांमुळे (Security Reasons) आदमपूर येथील विमानतळ १० मे २०२५ पर्यंत बंद ठेवण्यात आले होते. X वर मिळालेल्या पोस्ट्सनुसार, स्टार एअरने (Star Air) आदमपूर येथील उड्डाणे रद्द केली होती, ज्यामुळे हवाई तळ बंद असल्याची पुष्टी झाली. तथापि, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या १३ मे २०२५ रोजीच्या भेटीने (PM Modi’s Visit) पाकिस्तानच्या खोट्या दाव्यांचा पर्दाफाश केला, ज्यामुळे हे स्पष्ट झाले की आदमपूर एअर बेस पूर्णपणे कार्यरत आहे आणि कोणतीही मोठी हानी झालेली नाही.
आदमपूर एअर बेसचा इतिहास (History of Adampur Air Base)
आदमपूर एअर बेस हा १९४७ मध्ये स्वातंत्र्यापासूनच भारताच्या हवाई संरक्षण यंत्रणेचा (Air Defence Network) एक महत्त्वाचा आधारस्तंभ आहे. १९७१ मध्ये स्थापन झालेल्या या हवाई तळाने १९६५, १९७१ आणि कारगिल युद्धात (1965, 1971, Kargil War) महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. पाकिस्तानच्या हल्ल्यांचा सामना करताना आदमपूर हे एकमेव कार्यरत हवाई तळ ठरले होते, ज्यामुळे त्याचे सामरिक महत्त्व अधोरेखित होते.
हा तळ ४७व्या स्क्वॉड्रन (47th Squadron) चा गड आहे, ज्याला ‘ब्लॅक आर्चर्स’ (Black Archers) म्हणून ओळखले जाते, तसेच २८व्या स्क्वॉड्रनचा (28th Squadron) अग्रगण्य तैनाती येथे आहे, ज्याला ‘फर्स्ट सुपरसॉनिक्स’ (First Supersonics) असे संबोधले जाते. राफेल आणि मिग-२९ स्क्वॉड्रन्स (Rafale and MiG-29 Squadrons) येथे तैनात असून, यामुळे आदमपूर हे पाकिस्तान सीमेपासून केवळ १०० किमी अंतरावर असलेले एक सामरिकदृष्ट्या महत्त्वाचे ठिकाण आहे.
आदमपूर एअर बेस केवळ लष्करी हेतूसाठीच नाही तर नागरी विमान वाहतुकीसाठी (Commercial Civil Aviation) देखील वापरले जाते. येथून व्यावसायिक उड्डाणेही चालवली जातात, ज्यामुळे त्याचे दुहेरी महत्त्व आहे.
नवीनतम बातम्या आणि ट्रेंडिंग माहिती (Latest News and Trending Information)
१३ मे २०२५ रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी आदमपूर एअर बेसला भेट दिली आणि हवाई दलाच्या जवानांशी संवाद साधला. या भेटीने पाकिस्तानच्या खोट्या दाव्यांचा पर्दाफाश (Pakistan’s False Claims Exposed) झाला, ज्यामध्ये त्यांनी आदमपूर एअर बेस आणि S-400 यंत्रणा नष्ट केल्याचे सांगितले होते. पंतप्रधानांनी S-400 यंत्रणा आणि मिग-२९ विमानांच्या पार्श्वभूमीत भाषण केले, ज्यामुळे भारताची सैन्य शक्ती आणि तयारी जगासमोर आली.
ऑपरेशन सिंदूर ही ७ मे २०२५ रोजी भारताने सुरू केलेली एक अचूक दहशतवादविरोधी कारवाई (Precision Anti-Terror Strike) होती, ज्यामध्ये पाकिस्तानातील ९ दहशतवादी तळ नष्ट करण्यात आले आणि १०० हून अधिक दहशतवादी ठार झाले. या कारवाईला प्रत्युत्तर म्हणून पाकिस्तानने आदमपूरसह इतर हवाई तळांवर हल्ल्याचा प्रयत्न केला, परंतु भारताच्या एकीकृत हवाई संरक्षण यंत्रणेने (Integrated Air Defence System) हे हल्ले यशस्वीपणे परतवून लावले.
पंतप्रधान मोदी यांनी आदमपूर येथील भाषणात पाकिस्तानला कडक इशारा दिला की, “आम्ही दहशतवाद्यांचे आणि त्यांच्या पाठिराख्यांमध्ये फरक करणार नाही. जर पुन्हा हल्ल्याचा प्रयत्न झाला, तर त्यांचा संपूर्ण नाश होईल.” ‘घर में घुसके मारेंगे’ (Ghar Mein Ghuske Maarenge) हा त्यांचा संदेश पुन्हा एकदा गाजला.
ताज्या अपडेट्स आणि महत्त्वाची माहिती मिळवण्यासाठी या ग्रुपला जॉईन व्हा- इथे क्लिक करा
आदमपूर एअर बेसचे सामरिक महत्त्व (Strategic Importance of Adampur Air Base)
आदमपूर एअर बेस हे भारताच्या पश्चिम कमांडचे केंद्र (Western Command) आहे आणि पाकिस्तान सीमेजवळील (Pakistan Border) त्याचे स्थान त्याला विशेष महत्त्व देते. येथील S-400 हवाई संरक्षण यंत्रणा आणि राफेल, मिग-२९ विमाने भारताच्या हवाई संरक्षणाचे मुख्य आधार आहेत. १९७१ च्या युद्धात (1971 War) जेव्हा पाकिस्तानने उत्तर आणि पश्चिम भारतातील जवळपास सर्व हवाई तळ नष्ट केले होते, तेव्हा आदमपूर हा एकमेव कार्यरत तळ होता, ज्याने मिग-२१, सु-७ आणि रडार यंत्रणेसह (MiG-21, Su-7, Radar System) महत्त्वाची भूमिका बजावली.
ऑपरेशन सिंदूर मध्ये आदमपूरने पुन्हा एकदा आपली ताकद दाखवली. पाकिस्तानच्या ड्रोन-मिसाइल हल्ल्यांचा सामना (Pakistan Drone-Missile Attacks) करताना येथील एकीकृत संरक्षण यंत्रणेने हल्ले परतवून लावले आणि कोणतीही मोठी हानी टाळली.
आदमपूर एअर बेसबाबत महत्त्वाची तथ्ये (Key Facts About Adampur Air Base)
- स्थान: जालंधर आणि होशियारपूर, पंजाब यांच्यामध्ये, पाकिस्तान सीमेपासून १०० किमी अंतरावर.
- स्थापना: १९७१ मध्ये, एक साधे हवाई पट्टी म्हणून सुरू झाले आणि आता दुसरे सर्वात मोठे हवाई तळ.
- स्क्वॉड्रन्स: ४७वी स्क्वॉड्रन (‘ब्लॅक आर्चर्स’) आणि २८वी स्क्वॉड्रन (‘फर्स्ट सुपरसॉनिक्स’).
- विमाने: राफेल, मिग-२९ आणि S-400 हवाई संरक्षण यंत्रणा.
- दुहेरी उपयोग: लष्करी आणि नागरी विमान वाहतुकीसाठी वापर.
- युद्धातील भूमिका: १९६५, १९७१ आणि कारगिल युद्धात महत्त्वाची भूमिका, तसेच ऑपरेशन सिंदूर मध्ये यशस्वी कारवाई.
आदमपूर एअर बेस का बंद आहे याचे मुख्य कारण सुरक्षा चिंता (Security Concerns) आणि पाकिस्तानच्या हल्ल्यांचा प्रयत्न होता, परंतु पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या भेटीने आणि भारताच्या हवाई दलाच्या सज्जतेने हे स्पष्ट झाले की हा तळ पूर्णपणे कार्यरत आहे. ऑपरेशन सिंदूर ने भारताची दहशतवादाविरुद्धची (Anti-Terrorism) ठाम भूमिका आणि आदमपूर एअर बेसचे सामरिक महत्त्व पुन्हा एकदा अधोरेखित केले आहे. या हवाई तळाचा इतिहास (History) आणि त्याची सध्याची भूमिका भारताच्या संरक्षण यंत्रणेचा (Defence System) कणा आहे.
या लेखातून आपण आदमपूर एअर बेस च्या महत्त्वाबद्दल आणि सध्याच्या घडामोडींबद्दल सविस्तर माहिती घेतली. भारत-पाकिस्तान संघर्ष आणि ऑपरेशन सिंदूर यामुळे हा तळ पुन्हा एकदा राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय चर्चेचा विषय ठरला आहे. अधिक माहितीसाठी आणि नवीनतम अपडेट्ससाठी आमच्या ब्लॉगला भेट द्या!